«Όχι άλλο διάβασμα…»

Γράφει η Σοφία Μουρτζούκου,

Ψυχολόγος ΑΠΘ

"Το να διαβάζω ένα κείμενο σωστά είναι δύσκολο για μένα. Κουράζομαι πολύ και σχετικά γρήγορα. Γι’ αυτό δε θέλω καθόλου να ανοίξω το βιβλίο...", αναφέρει ο Νίκος,

μαθητής με αναγνωστικές δυσκολίες. Η άρνηση του παιδιού να μελετήσει – κυρίως όταν αφορά συγκεκριμένα μαθήματα – αρκεί, για να μας προβληματίσει, μήπως υπάρχουν κάποιες αδυναμίες, οι οποίες το εμποδίζουν να ανταποκριθεί με επιτυχία στις σχολικές του υποχρεώσεις (στο συγκεκριμένο παράδειγμα στην ανάγνωση).

Δεν είναι καθόλου περίεργο να αποφεύγει το παιδί αυτό που το δυσκολεύει. Στην πραγματικότητα αυτό κάνουμε οι περισσότεροι. Πόσοι θα πήγαιναν να μάθουν σχέδιο ή ένα μουσικό όργανο ή κάποιο άθλημα, ενώ γνωρίζουν καλά ότι «δεν το έχουν»; Λίγοι. Το ίδιο συμβαίνει και με τους μαθητές. Κι εδώ είναι που χρειάζεται προσοχή. Όταν το παιδί δείχνει ότι είναι έξυπνο, αλλά αρνείται να μελετήσει, τότε είναι δύσκολο για τον γονέα να υποψιαστεί ότι ίσως υπάρχει κάτι πιο βαθύ που ευθύνεται γι’ αυτή του την άρνηση και σπεύδει αμέσως να το χαρακτηρίσει τεμπέλη. Και μετά από πολλές φασαρίες και καβγάδες με το παιδί για να μελετήσει, τελικά σηκώνει τα χέρια ψηλά και εγκαταλείπει. Αποτέλεσμα; Η δυσκολία του παιδιού αγνοείται, το παιδί μένει αβοήθητο γεγονός που επηρεάζει τις μετέπειτα σχολικές του επιδόσεις, ενώ επηρεάζεται αρνητικά η αυτοπεποίθηση και η αυτοεκτίμησή του.

Η Μαρία εξομολογείται: "Σιχαίνομαι το διάβασμα. Διαβάζω μόνο όταν δεν μπορώ να κάνω αλλιώς.  Διαβάζω μέχρι και δέκα φορές το μάθημα και πάλι δεν καταλαβαίνω τι λέει. Στο τέλος βάζω τα κλάματα". Η Μαρία δεν είναι η μόνη μαθήτρια με μαθησιακές δυσκολίες που αντιδρά έτσι. Τα παιδιά που προσπαθούν και δεν τα καταφέρνουν, όπως ο Νίκος και η Μαρία, έρχονται καθημερινά αντιμέτωπα με τις αδυναμίες τους. Πιέζονται υπερβολικά, φοβούνται, απογοητεύονται, αποθαρρύνονται. Άλλα μπορεί να εξωτερικεύσουν αυτά τα συναισθήματα με κλάματα, άλλα φωνάζοντας, άλλα προσπαθούν να μην έρχονται αντιμέτωπα με την αποτυχία, οπότε δείχνουν να αδιαφορούν για τα μαθήματα ή αλλιώς «τεμπελιάζουν».

Τα περισσότερα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες πιστεύουν πως ακόμα κι αν προσπαθήσουν περισσότερο, δε θα καταφέρουν να βελτιωθούν και γι’ αυτό παραιτούνται. Βέβαια δεν έχουν άδικο. Αν αυτός ο τρόπος απέδιδε, κάποια στιγμή μετά από δέκα ή είκοσι φορές ανάγνωσης το παιδί θα ήταν σε θέση να διαβάσει  το μάθημα χωρίς δυσκολία και χωρίς να «κολλάει» στα ίδια λάθη. Δεν αποδίδει όμως. Και αυτό είναι ένα ακόμη σημάδι για τους γονείς ότι κάτι δεν πάει καλά.

Η ύπαρξη μαθησιακών δυσκολιών –αν αυτές δεν αντιμετωπιστούν κατάλληλα– έχει επιπτώσεις στις σχολικές επιδόσεις, στην αυτοεκτίμηση του παιδιού, ίσως στην σχέση με τους συνομηλίκους και πιθανώς στην σχέση γονέα-παιδιού (όταν αγνοείται η αιτία των δυσκολιών). Η σωστή διάγνωση και η έγκαιρη αντιμετώπιση όμως όχι μόνο βοηθά τα παιδιά να βελτιώσουν τις αδυναμίες τους και συνεπώς και τις επιδόσεις τους στο σχολείο, αλλά και να ανασύρουν τη χαμένη τους αυτοεκτίμηση. Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια του Θανάση: «Ντρεπόμουν, νόμιζα πως ήμουν χαζός, πως δε θα κατάφερνα τίποτα. Χαίρομαι τώρα που ξέρω πως αυτό που έχω ονομάζεται δυσλεξία και αντιμετωπίζεται. Νιώθω πολύ καλύτερα».-