«Δύναμη δεν σημαίνει και ασφάλεια»

Βία στη δουλειά;

Η αλήθεια δεν είναι πάντα προφανής. Συχνά, όταν σκεφτόμαστε ή μιλάμε για τις γυναίκες που έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας τους, μιλάμε για «θύματα». 

Φανταζόμαστε γυναίκες νέες και ελκυστικές, με χαμηλού βαθμού προσόντα και τέλος πάντων ποικιλοτρόπως ευάλωτες που βρίσκουν μια θέση εργασίας και ο άντρας εργοδότης, που γνωρίζει την αδυναμία τους και τις εκμεταλλεύεται. Αυτή είναι μια πραγματική και διαχρονική ιστορία.

Αλλά αυτή δεν είναι όλη η ιστορία. Από τα στοιχεία πρόσφατης πανευρωπαϊκής έρευνας του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (FRA, 2014), αποκομίζουμε μια πιο σύνθετη εικόνα. Πράγματι, οι περισσότερες γυναίκες που υφίστανται σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο εργασίας τους είναι στις ηλικίες 18-29 και 30-39 (38%). 

Πράγματι, οι γυναίκες που ασκούν κάποιου είδους χειρωνακτική και χαμηλόμισθη εργασία έχουν κατά 44% υποστεί κάποιας μορφής σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας τους από εργοδότη, συνάδελφο, ή ακόμα και πελάτη. Αυτό που όμως είναι στατιστικά απρόσμενο είναι ότι ακόμα και οι κατά τεκμήριο κοινωνικά καταξιωμένες και ισχυρές γυναίκες φαίνεται να έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας τους, και μάλιστα σε ποσοστό 75%. Προφανώς, μια ερμηνεία του απρόσμενα υψηλού αυτού ποσοστού είναι ότι οι γυναίκες που έχουν μορφωθεί, που έχουν επαγγελματικά εξελιχθεί, που είναι οικονομικά ανεξάρτητες, δεν είναι λιγότερο «ευάλωτες», αλλά είναι περισσότερο έτοιμες να αναγνωρίσουν τη βία και να μιλήσουν γι αυτή. 

Για τη γυναίκα, δύναμη δε σημαίνει ασφάλεια. Η οικονομική και κοινωνική δύναμη της γυναίκας δε μεταφράζεται αυτονόητα σε αξίωση για σεβασμό. Οι γυναίκες που έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας τους, σε όλη την Ευρώπη, κάθε κοινωνικής τάξης ή μορφωτικής βαθμίδας, θεωρούν συχνά ότι η βία που έχουν υποστεί είναι «προσωπική» τους υπόθεση και δεν μιλούν γι’ αυτό: το 35% δεν είπε τίποτα σε κανέναν, το 28% το ανέφερε σε φίλο/φίλη, το 24% σε μέλος της οικογένειας, το 4% σε ανώτερο διοικητικό στέλεχος, και το 1% σε δικηγόρο ή στο συνδικάτο.

Υπό αυτό το πρίσμα, το σύνθημα της καμπάνιας της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων κατά της βίας «δεν είσαι η μόνη, δεν είσαι μόνη» δεν αφορά μόνο την βία στο σπίτι, αλλά και τη βία στο χώρο εργασίας, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης. Κανένα πρόβλημα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί εάν δεν αναγνωριστεί. Και για την αναγνώριση αυτού του προβλήματος, το κύριο ερώτημα δεν είναι «που είναι το κράτος» αλλά «που είναι η κοινωνία». Η βία στη δουλειά, είτε αφορά εμάς ή μια συνάδελφο, μας αφορά όλους. Και καμμία κοινωνία δεν αντιμετωπίζει τη βία που μπορεί να ανεχθεί.-

Βάσω Κόλλια
Γενική Γραμματέας Ισότητας των Φύλων