O Επαγγελματικός Προσανατολισμός

Γράφει ο Βαγγέλης Τσούκας

Ως επαγγελματικός προσανατολισμός ορίζεται η συστηματική βοήθεια και συμβουλευτική υποστήριξη που επιτρέπει στο άτομο, σε οποιαδήποτε στιγμή της ζωή του, να συνειδητοποιεί τις γνώσεις, τις ικανότητες, τις δεξιότητες και τις αξίες του, να λαμβάνει εκπαιδευτικές και επαγγελματικές αποφάσεις και να σχεδιάζει αποτελεσματικά τη σταδιοδρομία του.

Αποτελεί τμήμα της προσπάθειας για προσέγγιση της Αυτογνωσίας και συνήθως στοχεύει στην εξισορρόπηση του προσωπικού και επαγγελματικού βίου. Ιδιαίτερη σημασία διαδραματίζει στην εφηβική και νεαρή ηλικία, τόσο γιατί εκείνη η περίοδος χαρακτηρίζεται από ανωριμότητα και σύγχυση, όσο και γιατί οι αποφάσεις που λαμβάνονται τότε έχουν συνήθως σημαντική επίπτωση στο μέλλον.

Ο Κλασικός Πολιτισμός υποδεικνύει τον βέλτιστο τρόπο επιλογής της μόρφωσης και του επαγγέλματος, όπως φαίνεται στο παράδειγμα της Αρχαίας Αθήνας. Η τάξη των σκλάβων εκείνης της εποχής είναι σήμερα περιττή γιατί το παραγωγικό και υπηρετικό ρόλο της έχει αναλάβει η τεχνολογική αυτοματοποίηση σε συνδυασμό με την εκμετάλλευση των πηγών ενέργειας. Επίσης, η σημασία του στρατιωτικού σώματος, αν και διαχρονική, οφείλει να περιορίζεται μέσω της αξιοποίησης της συσσωρευμένης εμπειρίας των διεθνών γεγονότων και σχέσεων. Απομένουν, λοιπόν, τρεις διακριτές επαγγελματικές κατευθύνσεις: οι Επαγγελματίες, οι Καλλιτέχνες και οι Φιλόσοφοι. Οι πρώτοι αποτελούν το κυρίως εργατικό-παραγωγικό σώμα της κοινωνίας και περιλαμβάνουν όλους όσους παράγουν υπεραξία από την εκμετάλλευση και μεταποίηση της ύλης ή παρέχουν υπηρεσίες, ανεξάρτητα του μορφωτικού τους επιπέδου, όπως για παράδειγμα αγρότες, εργάτες, γραμματείς, υψηλά εξειδικευμένοι κλπ. Οι καλλιτέχνες, επίσης, παρέχουν συγκεκριμένη μορφή υπηρεσίας, την αισθητική-καλλωπιστική, αλλά διαφέρουν στο ότι η Τέχνη απαιτεί εγγενές ταλέντο και εσωτερική έμπνευση και τα έργα της δεν είναι άμεσα χρηστικά, αλλά ψυχαγωγικά. Στη γενική κατηγορία των Φιλοσόφων συγκαταλέγονται όσοι ασχολούνται με τις οργανωτικές, μορφωτικές και στρατηγικές λειτουργίες της κοινωνίας και αποτελεί την κρίσιμη ομάδα των πολιτικών, οικονομικών και πνευματικών ανθρώπων. Η θέση τους είναι πολύ ευαίσθητη καθώς έχει συνταρακτικές επιπτώσεις στο σύνολο και για αυτό η επιλογή και ο έλεγχος της λειτουργίας τους πρέπει να θεσμοθετηθούν με απόλυτη αυστηρότητα, χωρίς δυνατότητα εξαιρέσεων. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να επιβληθεί η κατάληψη οποιασδήποτε δημόσιας θέσης να γίνεται σε εθελοντική βάση και χωρίς εισόδημα με σκοπό την αποτροπή κατάχρησης της εξουσίας. Ένα άλλο παράδειγμα είναι η υποχρεωτική συμμετοχή όλων των εργαζομένων στην ιδιοκτησία μιας επιχείρησης-εταιρίας.

Δυστυχώς σήμερα, το ρόλο των φιλοσόφων αναλαμβάνουν αμόρφωτοι και εγωϊστικοί χαρακτήρες που εκμεταλλεύονται τη θέση τους για διάφορα προσωπικά-οικογενειακά οφέλη, ενώ οι ικανοί και ανθρωπιστές βρίσκονται στην αφάνεια. Οι επαγγελματίες, αντί να κατανοούν την σκευωρία που συμβαίνει εις βάρος τους, δέχονται την κατάσταση και μάλιστα τίθενται στην υπηρεσία των πρώτων, ενώ οι καλλιτέχνες είναι στείροι και προωθούν ευτελείς και χαμηλής ποιότητας αξίες. Σημασία, λοιπόν, δεν έχει το είδος του επαγγέλματος που ακολουθεί κάποιος, αλλά ο σεβασμός του ανθρώπου στην επιτέλεσή του.-