Οι Ιστορικές Πλάνες

Γράφει ο Βαγγέλης Τσούκας

Η γνώση γεγονότων του παρελθόντος αποτελεί βασικό παράγοντα παιδείας και διαμορφώνει τη συμπεριφορά του ανθρώπου. Τις τελευταίες δεκαετίες, ιδιαίτερα με την ανάπτυξη της τεχνολογίας, διαδίδεται στο ευρύ κοινό μια καθορισμένη οπτική γωνία των ιστορικών φαινομένων, ενώ άλλα αποκρύπτονται πλήρως.

 Τόσο στην εκπαιδευτική βιβλιογραφία, όσο και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης παρουσιάζονται συγκεκριμένες πτυχές του παρελθόντος, αποκρύπτοντας ή παραποιώντας σημαντικές άλλες, με σκοπό να παραχθεί μια ελεγχόμενη άποψη. Ορισμένα παραδείγματα στρέβλωσης της πραγματικότητας που αφορούν την Ελλάδα αποτελούν τα εξής:


1) η πολιτιστική αλληλεπίδραση και οι συνέπειες της εκστρατείας του Μεγάλου Αλεξάνδρου ήταν συνταρακτικές για το Δυτικό πολιτισμό. Ωστόσο, είναι λίγο γνωστό ότι η επαφή των Ελλήνων σε περιοχές της κεντρικής Ασίας με τον κόσμο της Ανατολής  επέδρασε, και ίσως γέννησε, τη φιλοσοφία και τα διδάγματα του Βουδισμού. Από τον 4ο π.Χ. μέχρι τον 5ο μ.Χ. αιώνα, οπότε και ο Βουδισμός πήρε τη σημερινή του μορφή, έλαβαν χώρα συνεχείς ζυμώσεις ανάμεσα στον Ελληνισμό και τις τοπικές παραδόσεις, ανάγκες και έθιμα, οι οποίες περιγράφονται με τον όρο Ελληνο-Βουδισμός. Άλλωστε Βούδας σημαίνει ο Φωτισμένος, έννοια που υπήρχε από την εποχή του Πλάτωνα.

2) κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα το Βυζάντιο δημιούργησε έναν μεγαλοπρεπή πολιτισμό ως συνέχεια του Ρωμαϊκού, ο οποίος με τη σειρά του ήταν συνέχεια του Αρχαίου Ελληνικού. Για την περιγραφή αυτής της ιεραρχίας προσδίδεται στην Κωνσταντινούπολη η ονομασία Δεύτερη Ρώμη. Κατά την πτώση της τελευταίας στα μέσα του 15ου αιώνα, η Σοφία Παλαιολόγου, ανιψιά του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου του 11ου, τελευταίου αυτοκράτορα του Βυζαντίου, παντρεύτηκε τον Ιβάν τον 3ο ή Τρομερό της Ρωσίας. Το αποτέλεσμα ήταν η ισχυρή επίδραση της Βυζαντινής παράδοσης στην ανερχόμενη Ρωσική αυτοκρατορία, που είναι εμφανής μέχρι σήμερα, με αποτέλεσμα κάποιοι ιστορικοί να αποκαλέσουν τη Μόσχα Τρίτη Ρώμη.

3) στη σημερινή κοινή αντίληψη επικρατεί μια μερική εικόνα για τις σχέσεις του Ελληνικού έθνους με την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η παράλληλη ιστορία 500 σχεδόν ετών συγκαλύπτεται, αγνοείται και αποκρύπτεται, ενώ το κύριο γεγονός που προβάλλεται είναι ένας τοπικός αγώνας ανεξαρτησίας που έλαβε χώρα από το 1821 μέχρι το 1832 και ονομάστηκε "Ελληνική Επανάσταση". Στην πραγματικότητα υπήρξε μια μακραίωνη συνύπαρξη, στην οποία, σε γενικές γραμμές, κυριαρχούσε πολιτικά η Οθωμανική πλευρά, αλλά τον έλεγχο της οικονομίας κατείχε η Ελληνική, η οποία συνιστούσε μια άτυπη "μεσαία τάξη". Η πλήρης ανεξαρτητοποίηση της Ελλάδας διήρκησε 100 χρόνια κατά τα οποία μεσολάβησαν τόσο θετικά γεγονότα (πχ. προσάρτηση νησιωτικών περιοχών), όσο και καταστροφικά (πχ. απώλεια Μικράς Ασίας), καθώς και μια σειρά από οικονομικές κρίσεις, κρατική υπερχρέωση και υποτέλεια στους ξένους, η οποία διαρκεί μέχρι σήμερα.

4) η μεγαλύτερη και σημαντικότερη, όμως, αλλοτρίωση αποτελεί η απομάκρυνση από τις βασικές ιδέες και φιλοσοφία του Αρχαίου Κλασικού Πολιτισμού, οι οποίες σήμερα, όπως και σε κάθε άλλη εποχή, είναι άκρως επίκαιρες. Το ακέραιο φρόνημα, η πνευματική καθαρότητα, η πολιτική αυστηρότητα, η μηδενική ανοχή και η κοινωνική συνοχή έχουν πολεμηθεί εναγωνίως και άγρια από την πρώτη στιγμή που ο παγκόσμιος πολιτισμός άρχισε να παρακμάζει, δηλαδή από τα χρόνια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, και έκτοτε. Ο λόγος αποτελεί η αδυναμία του ανθρώπου να συλλάβει το περιεχόμενο της Ανθρωπιστικής Ιδέας με αποτέλεσμα να την αποστρέφεται και να οδηγείται, μεταξύ άλλων, στην παράδοση σε εξωγενή έλεγχο. Εκείνοι, δε, που ωφελούνται από τον σκοταδισμό φροντίζουν να ενισχύουν και να διαιωνίζουν το φαινόμενο.