Η Τεχνητή Νοημοσύνη

Γράφει ο Βαγγέλης Τσούκας
Η Τεχνητή Νοημοσύνη ορίζεται ως ο κλάδος της επιστήμης της Πληροφορικής που επιχειρεί να αντιγράψει και να προσομοιώσει την ανθρώπινη νόηση, γνώση και συμπεριφορά. 

Γεννήθηκε και αναπτύχθηκε τις τελευταίες δεκαετίες και έλαβε αρκετή δημοσιότητα στην κοινωνία. Η πρώτη σημαντική παρουσίαση έγινε στα μέσα της δεκαετίας του 1990 με μια σειρά παιχνιδιών σκακιού ανάμεσα στον τότε παγκόσμιο πρωταθλητή Γκάρυ Κασπάρωφ και σε ειδικό υπολογιστή της εταιρείας IBM, που κατέληξε σε οριακή νίκη του δεύτερου. Ορισμένες πτυχές της νοημοσύνης που προσομοιώνονται συχνότερα από μία υπολογιστική μηχανή αποτελούν:

1) τα ευρετικά συστήματα, τα οποία με τη βοήθεια κατάλληλων κανόνων επιχειρούν να προσεγγίσουν ένα πολύπλοκο πρόβλημα με μεγάλο αριθμό λύσεων, επιλέγοντας τη βέλτιστη, που, ειδάλλως, θα ήταν αδύνατον να βρεθεί. Για παράδειγμα στο σκάκι μπορεί να προβλεφθεί το αποτέλεσμα χιλιάδων διαφορετικών στρατηγικών και να επιλεχθεί η νικηφόρος.

2) η τεχνητή μάθηση κατά την οποία με τη χρήση των λεγόμενων νευρωνικών δικτύων προσομοιάζεται η λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου. Με τον τρόπο αυτό μια μηχανή μπορεί να "μάθει" από το περιβάλλον και να προσαρμόσει τη συμπεριφορά της με σκοπό να αντιδρά ανάλογα στα μελλοντικά ερεθίσματα.

3) η αναγνώριση και επεξεργασία προτύπων, όπως πχ. ανθρώπινα πρόσωπα ή ομιλούμενη γλώσσα, με αποτέλεσμα η μηχανή να μπορεί να αντιληφθεί και να κατανοήσει άμεσα το περιβάλλον. Σχετική είναι και η παραγωγή φυσικής γλώσσας που ολοκληρώνει την επικοινωνία (διεπαφή) του ανθρώπου με τη μηχανή.

4) τα έμπειρα συστήματα διατηρούν καταχωρημένο μεγάλο όγκο πληροφοριών με σκοπό να υποβοηθήσουν ή να αντικαταστήσουν τον άνθρωπο σε δύσκολες και λεπτές λειτουργίες, όπως, για παράδειγμα, στη διαχείριση οχημάτων, την ιατρική διάγνωση κλπ. Απώτεροι στόχοι αποτελούν η προσομοίωση των πιο πολύπλοκων ανθρώπινων λειτουργιών όπως της φαντασίας, των συναισθημάτων και της κοινωνικής υπόστασης.

Η εφαρμογές της Τεχνητής Νοημοσύνης έχουν ήδη σημαντικές κοινωνικές επιδράσεις. Ο αυτοματισμός στη μαζική παραγωγή αποτελεί ένα βασικό αίτιο της σύγχρονης ανεργίας και της μεγάλης ανισοκατανομής του πλούτου παγκοσμίως. Ο πρόεδρος της εταιρείας αυτοκινήτων BMW κάποτε δήλωσε ότι σε σχέση με παλιότερα το εργατικό δυναμικό της εταιρείας έχει μειωθεί στο 1/4 και θα ήταν επιθυμητό μελλοντικά να μηδενιστεί, κάτι που μπορεί θεωρητικά να γίνει με την τεχνητή νοημοσύνη, με σκοπό να περιοριστεί το κόστος και η ανασφάλεια που συνοδεύουν τον ανθρώπινο παράγοντα. Πολλοί, επίσης, έχουν προβληματιστεί για τον κίνδυνο ο άνθρωπος να αντικατασταθεί πλήρως ή ακόμα και να υποδουλωθεί από μηχανές-ρομπότ, ευτυχώς, όμως, κάτι τέτοιο αποτελεί αδύνατο σενάριο φαντασίας. Ο μαθηματικός Georg Cantor απέδειξε ότι ένα σύνολο δεν μπορεί να υπερβεί τον εαυτό του, το οποίο στην υπολογιστική επιστήμη σημαίνει ότι μια μηχανή δεν μπορεί να κατασκευάσει μία άλλη, πιο πολύπλοκη από αυτήν. Έτσι και ο άνθρωπος δεν μπορεί να κατασκευάσει πιο ισχυρό ρομπότ από αυτόν, παρά μόνο πολύ κατώτερο. Εξ άλλου, σήμερα θα ήταν προτιμότερο να βελτιώσει τη δική του νοημοσύνη, η οποία υστερεί σε σχέση με άλλοτε, παρά να ασχολείται με μηχανές που επιτείνουν το αδιέξοδό του.-