Οι Ανθρωποώρες της Κοινωνίας

Γράφει ο Βαγγέλης Τσούκας

Σημαντική λειτουργία κάθε κοινωνικού συνόλου είναι η διαχείριση του ανθρώπινου ή "έμψυχου" δυναμικού του. Είτε πρόκειται για οικογένεια, για επιχείρηση ή για ολόκληρο κράτος, η δυσκολότερη και σημαντικότερη πρόκληση αποτελεί η άρτια οργάνωση, η αντικειμενική επεξεργασία και η βέλτιστη εκμετάλλευση των ικανοτήτων των μελών που την απαρτίζουν. Για παράδειγμα, ο γονέας καθοδηγεί και συμπεριφέρεται στο παιδί ανάλογα με την προσωπικότητα και τις κλίσεις του, ενώ σε μια επιχείρηση η διεύθυνση στοχεύει στην βελτιστοποίηση του κέρδους μέσω της αποτελεσματικότερης διαχείρισης του προσωπικού της.


Ιδιαίτερη βαρύτητα, όμως, αποκτά ο ρόλος του κράτους και γενικότερα του κοινωνικού συστήματος στην καθοδήγηση του πληθυσμού, τόσο στην επιλογή και τέλεση του επαγγελματικού καθήκοντος, όσο και στην ψυχαγωγία και συμπεριφορά του. Βασική προτεραιότητα αποτελεί η αντιμετώπιση της ανεργίας, καθώς κάθε άτομο που δεν απασχολείται σε παραγωγική θέση, στερεί από την κοινωνία το αντίστοιχο προϊόν, ενώ απαιτεί πόρους για την συντήρησή του. Δυστυχώς, καμία οικονομική πολιτική μέχρι τώρα, τόσο σε εθνικό όσο και σε κοινοτικό επίπεδο, δεν έχει κεντρικό και ουσιαστικό στόχο τη μόνιμη απασχόληση, αλλά αναλώνεται σε επιφανειακές και εφήμερες λύσεις. Αντίθετα, η ρύθμιση της αγοράς εργασίας αφήνεται στο έλεος του, υποτιθέμενα, ελεύθερου αλλά στην πραγματικότητα σκλαβωτικού καπιταλισμού, ο οποίος αντιμετωπίζει τον άνθρωπο με όρους χαμηλότερους και από της μηχανής. Ιδιαίτερα, η τρέχουσα οικονομική κρίση βλέπει την εργασία ως πολυτέλεια και, αντί να την επιβραβεύει, την επιβαρύνει με φόρους, αντικίνητρα και πολιτικές που ωθούν τα λιγότερο ταλαντούχα, επιδέξια ή τυχερά άτομα στο περιθώριο. Επίσης, ο ιδιωτικός τομέας λειτουργεί χωρίς παραγωγική και αναπτυξιακή ρύθμιση και ποιότητα, ενώ στο δημόσιο δεν έχει πραγματοποιηθεί καμία ουσιαστική αξιολόγηση. Επιπλέον, το κοινωνικό σύστημα αποδυναμώνει το αποκλίνον πνεύμα και την απερίσπαστη σκέψη μέσω της διασκόρπισης του ελεύθερου χρόνου σε αδιέξοδες και παθητικές δραστηριότητες και της απομάκρυνσης από τη γνώση, τον πολιτισμό και την πραγματική ελευθερία. Εκατομμύρια ανθρωπο-ώρες χάνονται καθημερινά μπροστά σε μια ηλεκτρονική οθόνη, μέσα σε ένα αυτοκίνητο ή σε μία καρέκλα ενός κέντρου διασκέδασης ή αναψυχής.

Οι φορείς της εξουσίας και του κοινωνικού συστήματος, όπως το κράτος και τα ΜΜΕ, έχουν τη σημαντική υποχρέωση της άδηλης διαπαιδαγώγησης και συνεχούς καθοδήγησης του πολίτη σε κάθε τομέα και φάση της ζωής του. Οφείλουν να ενημερώνουν για τις σύγχρονες τάσεις, να προειδοποιούν για πιθανούς κινδύνους και να προτείνουν λύσεις των καθημερινών και απώτερων προβλημάτων. Όπως, όμως, συμβαίνει με κάθε κοινωνική λειτουργία, ο πολίτης πρέπει να απαιτήσει ο ίδιος την αντίστοιχη φροντίδα και κηδεμονία, αλλιώς θα παραμείνει δέσμιος της αγνοίας του και θα καταστεί καταστεί αντικείμενο εκμετάλλευσης. Πάντα οι λίγοι και έξυπνοι θα ωφελούνται από την ολιγωρία και αδράνεια των πολλών και το μόνο όπλο που έχουν οι τελευταίοι είναι η πλειοψηφία, αρκεί αυτή να δράσει οργανωμένα.