Οι Αντίπαλοι είναι Σύμμαχοι

Γράφει ο Βαγγέλης Τσούκας
Τους τελευταίους αιώνες η ανάπτυξη του πολιτισμού συνοδεύτηκε από ένα σύνηθες αλλά ατυχές φαινόμενο: την πόλωση του πληθυσμού σε στρατόπεδα απόψεων και συμπεριφορών και την αέναη διαμάχη μεταξύ τους σχεδόν σε κάθε κοινωνικό επίπεδο.

 Παραδείγματα αποτελούν η εγχώρια πολιτική σκηνή, όπου ιδεολογίες και κόμματα αναμετρώνται για την επικράτηση, η διεθνής ισορροπία δυνάμεων, με τις γειτονικές, κυρίως, χώρες να βρίσκονται σε συνεχή σύγκρουση, ο επιχειρηματικός τομέας, όπου εταιρίες προσπαθούν να επιβληθούν του ανταγωνισμού, και ο πολιτισμός, όπου αντικρουόμενες απόψεις και νοοτροπίες μοιράζονται ανάμεσα στον κόσμο.

Ωστόσο, στην πραγματικότητα οι αντίπαλοι αποτελούν συμμάχους με δύο διαφορετικούς τρόπους. Καταρχήν, η δράση προκαλεί, θρέφει και συντηρεί την αντίδραση και, αν η πρώτη εκλείψει, τότε άμεσα θα παύσει και η δεύτερη. Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις που υφίστανται διαφοροποιημένες απόψεις, ο στόχος κάθε πλευράς δεν είναι να υποστηρίξει με αντικειμενικά επιχειρήματα τη θέση της, αλλά να αντιδράσει με ενστικτώδη τρόπο. Ιδιαίτερα στις περιπτώσεις όπου δεν υπάρχουν αντικειμενικά επιχειρήματα και η προσέγγιση είναι υποκειμενική, όπως για παράδειγμα στην ενδεικνυόμενη στάση απέναντι στην παράδοση, τις μειονότητες και άλλα εξατομικεύσιμα θέματα, τότε η μόνη δυνατότητα υποστήριξης συνίσταται στην ευθεία διαβολή της άλλης πλευράς. Ακόμα, όμως, και στις περιπτώσεις όπου υπάρχει χώρος για γόνιμο διάλογο, όπως στα μείζονα δημόσια προβλήματα, αυτός αντικαθίσταται από στείρα και αστήρικτη καταδικαστική κριτική. Γενικά κάθε φυσική ή πνευματική δραστηριότητα που δεν πηγάζει από γνήσια εσωτερική ανησυχία του ανθρώπου, αλλά αποτελεί πλασματική ανάγκη που επιβάλλεται από αφύσικους και εξωγενείς παράγοντες, έχει ανάγκη τον αντίστοιχο αντίλογο για να επιβιώσει. Έτσι, αν με κάποιον τρόπο εξαφανιστεί πλήρως το έγκλημα, τότε αυτόματα θα εκλείψει και η αστυνόμευση, αν υπάρξει απόλυτα κοινή σύμπλευση όλων στα κοινά θέματα, τότε η διάκριση σε παρατάξεις και κόμματα δεν θα έχει νόημα και αν κάθε ένας συνειδητοποιήσει το συλλογικό όφελος, τότε θα ενωθεί με τον άλλο σε μια αδιάσπαστη οικογένεια. Αν και η ιδανική κατάσταση παραμένει μακρινή ουτοπία, ωστόσο δεν παύει να αποτελεί οδηγό της ορθής ανθρώπινης συμπεριφοράς. Έως τότε κάθε είδους αντίπαλοι αποτελούν σύμμαχοι στην προσπάθεια επιβίωσή τους και διαδραματίζουν εκ του ασφαλούς το ρόλο του δήθεν εχθρού, προσέχοντας παράλληλα σαν κόρη οφθαλμού τον άλλο, γιατί εξαρτώνται άμεσα από την ύπαρξή του.

Ο διχασμός και ο αμφίρροπος ανταγωνισμός ομάδων δεν είναι προς το συμφέρον καμιάς γιατί οδηγεί σε αμοιβαία εξουδετέρωση και αδρανοποίηση, καθώς εξαντλεί τις όποιες δυνάμεις είναι διαθέσιμες, με αποτέλεσμα μια τρίτη πηγή που τυχαίνει να μην συμμετέχει σε αυτόν μπορεί εύκολα και χωρίς κόπο να αλώσει, ελέγξει και κατακτήσει και τις δύο. Με την κατάλληλη πνευματική προεργασία και συνειδητοποίηση της αλήθειας, όμως, οι αντίπαλοι σε μία στιγμή μπορούν να μετατραπούν σε συμμάχους, αν αποστασιοποιηθούν από τον εμπαθή εγκλωβισμό τους στο αδιέξοδο και κατανοήσουν τη σκευωρία και το θέατρο στο οποίο συμμετέχουν. Τότε, αιφνίδια και σχεδόν σαν επιφοίτηση θα συνειδητοποιήσουν ότι αυτό που τους χωρίζει είναι ανύπαρκτο και, λόγω της εγγενούς τάσης του ανθρώπου για γόνιμη συνεργασία, θα ενωθούν υπό κοινούς στόχους.

Στο πλαίσιο του ενιαίου ανθρώπινου είδους όλοι οι πόλεμοι σε κάθε επίπεδο είναι εμφύλιοι. Η διαφορά με παλαιότερες εποχές είναι ότι σήμερα η πνευματική ανεπάρκεια που είναι το αίτιό τους συντηρείται και επιτείνεται από συγκεκριμένες οργανωμένες αλλά κεκαλυμμένες πηγές ελέγχου της ψυχής και του πνεύματος.-