Η Φυσική Κοινωνία

Γράφει ο Βαγγέλης Τσούκας

Αν και δεν μπορεί να αποδειχθεί με βεβαιότητα, είναι λογικό να υποτεθεί ότι τα ιδιαίτερα φυσικά και νοητικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου, ως βιολογικό είδος, καθορίζουν τη μορφή και λειτουργία της κοινωνίας και του πολιτισμού που αυτός σχηματίζει. Η απαρχή του πολιτισμού τοποθετείται συμβατικά περί τα 10.000 χρόνια π.Χ., οπότε σε διάφορες περιοχές του κόσμου παρουσιάστηκαν οι πρώτες μορφές οργάνωσης, όπως κεντρική εξουσία και εξελιγμένα εργαλεία, ενώ η εξέλιξη του ανθρώπινου είδους προηγείται και εκτείνεται σε βάθος εκατοντάδων χιλιάδων και εκατομμυρίων ετών.

Τα σημεία και τομείς όπου φαίνεται η άμεση σχέση της κοινωνίας με τη φυσική υπόσταση του ανθρώπου είναι πολύπλευροι και σύνθετοι. Καταρχήν, η ανατομία και η φυσιολογία καθορίζουν τη μορφή και χρήση των αγαθών και προϊόντων που παράγονται και καταναλώνονται. Έτσι, οι υποδομές, οι κατοικίες, τα μέσα μεταφοράς, τα εργαλεία, οι μέθοδοι και γενικά όλη η υλική τεχνολογία διαμορφώνονται έτσι ώστε να εξυπηρετούν τις έμφυτες ανθρώπινες ανάγκες. Επίσης, ο άνθρωπος διακρίνεται σε δύο φύλα, το αρσενικό και το θηλυκό, με την συνεισφορά των οποίων είναι εφικτή η λεγόμενη εγγενής ή φυλετική αναπαραγωγή και τα οποία διαθέτουν συγκεκριμένες ομοιότητες και διαφορές. Η ύπαρξη ακριβώς δύο, και όχι ενός ή περισσοτέρων από δύο, όπως συμβαίνει σε πρωτόγονους οργανισμούς, φύλων οδηγεί στη γνωστή διάκριση και κατανομή των ρόλων τους μέσα στην κοινωνία. Το σημαντικότερο, όμως, όργανο, που θέτει και συχνά ξεπερνά τα όριά του, αποτελεί ο εγκέφαλος, ο οποίος, σε συνδυασμό με τη λεπτότητα και δεξιότητα των κινήσεων, παρήγαγε τον ισχυρό πολιτισμό, ξεπέρασε τις αντιξοότητες του φυσικού περιβάλλοντος και επιβλήθηκε κατά κράτος επί των άλλων ειδών.

Η νοητική κατάσταση του ανθρώπου βρίσκεται πίσω από κάθε ομαδικό φαινόμενο, όπως σύσταση σε κοινωνία, πολιτική οργάνωση, κατανομή εργασιών, παραγωγή γλώσσας, τέχνης και εθίμων, διάκριση και ένταξη σε έθνη, οργανώσεις και συλλόγους και γενικά εκείνα που μελετούν οι διάφορες κοινωνικές επιστήμες.  Όπως, όμως, κάθε βιολογικό όργανο, έτσι και ο εγκέφαλος δε λειτουργεί με τελειότητα, το αντίθετο μάλιστα, τα έργα του είναι πάντα αδρά, απλά, ατελή και εφήμερα. Πολύ περισσότερο όταν απαιτείται η συνεργασία πολλών ανθρώπων, καθένας από τους οποίους διατηρεί αποκλίνουσες απόψεις, άκαμπτες θέσεις και υποκειμενική κρίση. Το αποτέλεσμα είναι οι αποτυχίες του πολιτισμού να ξεπερνούν συντριπτικά τις επιτυχίες. Για παράδειγμα, οι πόλεμοι και κάθε ανθρώπινος πόνος, η επικράτηση των κατώτερων ενστίκτων επί της λογικής και σύνεσης, η ανισότητα και η στρεβλή ανάπτυξη περιοχών, η ευημερία λίγων εις βάρος πολλών και γενικά κάθε "κακώς κείμενο" οφείλονται στην ανθρώπινη πνευματική ανεπάρκεια.

Ωστόσο, η φθαρτική και παρακμιακή λειτουργία του πνεύματος δεν είναι αυθόρμητη, πηγαία και φυσική, αλλά εξαναγκασμένη και εκβιασμένη από εξωγενείς παράγοντες που το διατηρούν στη σύγχυση της ημιμάθειας και στο αδιέξοδο του άγχους. Ο άνθρωπος οφείλει να αναγωρίσει τις βιολογικές, ψυχικές και πνευματικές του ανάγκες, αναζητήσεις και στόχους και να συμπορευθεί με αυτές, δημιουργώντας μια συμβατή κοινωνία. Για παράδειγμα, τα κατώτερα πάθη και η ανισότητες μεταξύ των ανθρώπων είναι αναπόφευκτα, αλλά είναι εφικτό να μετατραπούν σε πλεονέκτημα μέσω της γόνιμης αξιοποίησής τους. Με βάση τη φυσική, αιτιολογική ροή των φαινομένων η κοινωνία οφείλει να ακολουθεί και να εκπορεύεται αβίαστα από τη βιολογία και όχι το αντίθετο, που είναι αφύσικο και απάνθρωπο.=