Η Ευελιξία του Υφισταμένου

Σε κάθε ιεραρχικό σύστημα υπάρχει ροή εντολών από το ανώτερο επίπεδο στο κατώτερο, ώστε η απόφαση της κορυφής να υλοποιηθεί από τη βάση. Είτε αφορά ανθρώπινη ομάδα είτε τεχνητό σύστημα, συνήθως η αρχική εντολή είναι γενική και δεν περιέχει ακριβείς οδηγίες εκτέλεσης, οι οποίες επαφίενται στη βούληση του επόμενου κρίκου της αλυσίδας.

 Για παράδειγμα, ο ανώτερος αξιωματικός θα διατάξει τον κατώτερο κίνηση του σώματος προς έναν προορισμό, αλλά η ακριβής διαδικασία θα αποφασιστεί από τον τελευταίο. Στην περίπτωση της δημόσιας εξουσίας διατηρείται συχνά ένα χαλαρό πλαίσιο απόφασης-εκτέλεσης, στο οποίο οι λειτουργίες κάθε τμήματος είναι ασαφείς και δεν υπόκεινται σε στενό έλεγχο. Ιδιαίτερα σε σχετικά ανοργάνωτες και περιφερειακές χώρες, όπως η Ελλάδα, συντηρείται εσκεμμένα ένα δαιδαλώδες "δίκτυο ευθύνης", στο οποίο συμμετέχουν εκλεγμένα μέλη εξουσίας, δημόσιοι λειτουργοί κάθε βαθμίδας και διάφοροι ενδιάμεσοι παράγοντες και το οποίο οδηγεί σε φαινόμενα, όπως το παρακράτος, τα διαπλεκόμενα συμφέροντα κ.α.

Ωστόσο, στη σύγχρονη εποχή πίσω και πάνω από ολόκληρη την εγχώρια εξουσία μικρών κρατών βρίσκονται διεθνείς δυνάμεις, όπως μεγάλα, ανεπτυγμένα κράτη, διεθνείς οργανισμοί, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, το ανώνυμο χρηματιστικό κεφάλαιο κ.α., κατάσταση που διατηρείται επιμελώς κρυφή από την κοινή γνώμη και στο εσωτερικό δίδεται η εντύπωση της λειτουργικής ανεξαρτησίας και ακεραιότητας της χώρας. Μέσω διαφόρων θεμιτών και μη μέσων και με δαπάνη σε χρήμα, χρόνο και ανθρώπινο δυναμικό η διεθνής εξουσία προωθεί και εγκαθιστά διαδοχικά εναλλασσόμενες κυβερνήσεις και συντηρεί διαφόρων τύπων οργανισμούς και επιτροπές, οι οποίες λαμβάνουν γενικές οδηγίες ως στόχους προς επίτευξη και η κάθε μία τις φέρει σε πέρας με το δικό της τρόπο, όπως κρίνει η ίδια. Παραδείγματα εντολών που έλαβαν οι Ελληνικές κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια της οικονομικής κρίσης ήταν: "υπερχρέωση της χώρας και είσοδος στο ΔΝΤ", "μείωση μισθών και συντάξεων και αύξηση της ανεργίας", "υποβάθμιση υγείας και παιδείας", "εξάλειψη της επιχειρηματικότητας και νεωτερικότητας", "ταπείνωση της αξιοπρέπειας του λαού" κλπ. Τα ενδιάμεσα βήματα της εκτέλεσης, οι μέθοδοι, η ταχύτητα και τα ακριβή θύματα των μέτρων εναπόκεινται σε αποφάσεις που λαμβάνονται από το εσωτερικό. Με άλλα λόγια, τη διεθνή εξουσία ενδιαφέρει μόνο το τελικό αποτέλεσμα της συνολικής κατάστασης της χώρας και όχι οι ισορροπίες και η κατανομή των μέτρων στον πληθυσμό εντός αυτής. Για παράδειγμα, για την εκτέλεση της εντολής "εξασφάλιση πλεονάσματος 1% του ΑΕΠ", η κυβέρνηση έχει τις επιλογές να αυξήσει τη φορολογία, να μειώσει μισθούς και συντάξεις, να απολύσει πλεονάζον προσωπικό, να μειώσει τη διαφθορά και να προωθήσει τις εξαγωγές και, σχεδόν πάντα, ακολουθεί έναν αντιαναπτυξιακό συνδυασμό πολιτικής που φέρει, μεν, άμεσα αποτελέσματα, αλλά μακροπρόθεσμα υπονομεύει την οικονομία και το μέλλον του λαού. Όταν δεν υπάρχει ουσιαστικός έλεγχος της δράσης των πολιτικών, είναι αναμενόμενο, καθώς προκύπτει από την ανθρώπινη αδυναμία τους, να ευνοούνται τα μεγάλα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα με αντίστοιχη υπερβολική επιβάρυνση των χαμηλών στρωμάτων, ούτως ώστε ο στόχος να παραμείνει σε επιθυμητά πλαίσια.

Η Ελλάδα, παρ' όλη την πολυετή κρίση και την ακατάστατη αντιμετώπισή της, έχει ακόμα άφθονες δυνατότητες για ανάπτυξη και ευημερία. Διαθέτει ανθρώπινο, πολιτιστικό, φυσικό και υλικό πλούτο, αρκεί αυτός να αξιοποιηθεί αποτελεσματικά με συγκεκριμένους στόχους. Δυστυχώς, η αποδέσμευση από τον έλεγχο του διεθνούς συστήματος και των εντεταλμένων υπαλλήλων του δεν είναι εύκολη, αλλά ούτε και αρκετή για την πραγματική ανάκαμψη. Απαιτείται αναθεώρηση ολόκληρης της νοοτροπίας του λαού και επαναπροσδιορισμός των εθνικών κατευθύνσεων, κατάσταση που επιτυγχάνεται με βαθύτερες τομές στην κοινωνία που θα αντισταθμίσουν και θα συνετίσουν οποιαδήποτε διεφθαρμένη κυβέρνηση.-