Ελλάδα-Τουρκία. Μέρος 2ο: Παρόν και Μέλλον

Γράφει Βαγγέλης Τσούκας

Ελλάδα και Τουρκία αποτελούν δύο γειτονικά εθνικά σημεία στο κέντρο του μακρού πολιτιστικού άξονα Ανατολής-Δύσης, ο οποίος εκτείνεται από τα βάθη της Αραβίας μέχρι τη βορειοδυτική Ευρώπη. Τα σύνορά μεταξύ τους, όποια είναι αυτά κάθε στιγμή, αποτελούν ένα συμβατικό όριο ανάμεσα σε Δύση και Ανατολή, σε Ευρώπη και Ασία, στον Χριστιανισμό και τον Ισλαμισμό. Λόγω της σημαντικής βαθμίδωσης σε κάθε επίπεδο, πολιτιστικό, ιστορικό, θρησκευτικό κλπ, λογικό είναι να δημιουργούνται τριβές και εντάσεις που εναλλάσσονται από περιόδους ειρήνης και φιλίας.

Δύο ανεξάρτητοι παράγοντες οδηγούν τη σχέση των δύο χωρών: από τη μία η κοινή λαϊκή νοοτροπία, η μακρά ιστορική πορεία και η γειτονική γεωγραφική θέση δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες για συνύπαρξη και συνεργασία και από την άλλη η φθαρτική επίδραση της διεθνούς εξουσίας προωθεί τον αποκλεισμό, την καχυποψία και τον εθνικισμό, καθώς επιθυμεί διασπασμένα, αδύναμα κράτη που βαρύνονται με αδιέξοδα και άχρηστα διπλωματικά και στρατιωτικά έξοδα. Ωστόσο, το μέλλον της Τουρκίας είναι η Ελλάδα: όλες σχεδόν οι ηγεσίες του σύγχρονου Τουρκικού κράτος κατάγονται, σχετίζονται, παραδειγματίζονται, γαλουχούνται ή/και "εκπαιδεύονται" από την Ελληνική πλευρά. Το Ευρωπαϊκό κομμάτι της Κωνσταντινούπολης, που αποτελεί το ισχυρό οικονομικό κέντρο όλης της χώρας και συνιστά ποσοστό 10% του Τουρκικού πληθυσμού (περίπου 8 εκ. κάτοικοι), διατηρεί πανομοιότυπη νοοτροπία, οικονομία, τρόπο ζωής και σκέψης κλπ με την Ελλάδα. Επίσης, η Τουρκία δεν είναι ικανή να διατηρήσει στην κατοχή της νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου πελάγους, παρ' όλη την εγγύτητά της προς αυτά, λόγω της ασυμβατότητας του λαού της με το υγρό στοιχείο, σε αντίθεση με την Ελλάδα, που διαθέτει παγκόσμιο "θαλασσινό" ταλέντο και θα απαιτηθεί μεγάλος "κόπος" από τους ανθέλληνες Έλληνες πολιτικούς να της παραδώσουν νησιωτικά εδαφικά δικαιώματα. Τέλος, ο Τουρκικός λαός είναι βαθέα ανθρωπιστής και φιλότιμος λόγω του χαμηλού επιπέδου μόρφωσης, των παραδοσιακών αρχών και αξιών και της έλλειψης διαφθοράς του σύγχρονου τρόπου ζωής. Από τη άλλη, το μέλλον της Ελλάδας είναι η Τουρκία: η Ελλάδα περιήλθε από την εξουσία των Ωθωμανών σε εκείνη των Ευρωπαίων, παραμένει, όμως, το ίδιο οικογενειοκρατική, ανοργάνωτη και αναποτελεσματική, όπως τότε, και η μελλοντική βελτίωσή της είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με εκείνη της γείτονος. Η Τουρκία θα παραμείνει για πάντα ένας μεγάλος και σημαντικός γείτονας με συγκεκριμένα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα που δεν μπορεί να παρεβλεφθεί και κάθε σχέδιο ανάπτυξης που λαμβάνει υπόψιν μόνο της Δύση είναι καταδικασμένο σε αποτυχία. 

Στην Ελληνική νοοτροπία, ιστορία και πολιτική δεν ταιριάζει η απειλή βίας και τρόμου. Αντίθετα, το μικρό μέγεθος, το ανοικτό πνεύμα και η θέση της χώρας στο σημείο τομής Δύσης, Αραβίας και Σλάβων υποδεικνύουν ότι σωστή είναι η διαμεσολαβητική και συνεργατική στάση. Αντί να πιστεύουμε σε απομακρυσμένους συμμάχους που ποτέ δεν έχουν βοηθήσει και να υποκρινόμαστε ότι είμαστε ικανοί να προστατεύσουμε τα σύνορα με την αδιαφορία που μας χαρακτηρίζει για αυτά, καλύτερα να αναγνωρίσουμε τον πραγματικό εαυτό μας και να ενεργήσουμε με βάση αυτόν ρεαλιστικά και αποτελεσματικά. Για παράδειγμα, το αίτημα συνεργασίας στο Αιγαίο πέλαγος δεν αποτελεί προδοσία, αλλά σπασμωδικές και άκαμπτες αντιδράσεις χωρίς σχεδιασμό πιθανόν να οδηγήσουν σε μια ακόμα εθνική απώλεια.-