Όταν τα παιδιά δέχονται ψυχολογική βία…

by Ράνια Τοπτσόγλου

Τι είναι η ψυχολογική βία

Η  ψυχολογική βία είναι μια μορφή βίας που ασκείται στο παιδί από τους γονείς του ή από άλλα πρόσωπα που συμμετέχουν στην ανατροφή του και περιλαμβάνει ένα σύνολο από συγκεκριμένες συμπεριφορές όπως:

– Λέξεις ή φράσεις που προσβάλλουν το παιδί, το απαξιώνουν, το περιφρονούν και το γελοιοποιούν απέναντι στους άλλους, όπως για παράδειγμα, «Είσαι βλάκας» ή «Τίποτα δεν κάνεις σωστά!».

– Η υποτίμηση του παιδιού σε σχέση με τους άλλους και γενικότερα η αρνητική κριτική. π.χ. «Πάλι έγραψες χάλια στο διαγώνισμα; Καθόλου δε μοιάζεις με την αδερφή σου!» ή «Κι αυτό λάθος το έκανες!».

– Οι τιμωρίες που πολλές φορές επιβάλλονται χωρίς κάποια λογική εξήγηση, καθώς και κάθε είδους σωματική τιμωρία, είτε αυτή είναι επιθετική  είτε είναι ήπια π.χ. ένα χαστούκι ή ένα χτύπημα στην πλάτη.

– Οι απειλές, οι έντονες φωνές, αλλά και η περιφρόνηση των συναισθημάτων του παιδιού σε κάποια δεδομένη στιγμή, καθώς και η παραμέληση των συναισθηματικών αναγκών του, π.χ. η άρνηση της αγκαλιάς για τιμωρία ή φωνές για να σταματήσει να κλαίει.

– Ο συναισθηματικός εκβιασμός των παιδιών, π.χ. «Εντάξει αγόρασέ το αφού το θες, αλλά να ξέρεις ότι με στενοχωρείς».

Οι συνέπειες της ψυχολογικής βίας στα παιδιά

Η ψυχολογική βία έχει πολύ αρνητικές συνέπειες στα παιδιά όταν αυτά την υφίστανται συχνά, όχι μόνο στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους αλλά και στη μετέπειτα ποιότητα των διαπροσωπικών τους σχέσεων. Πιο συγκεκριμένα, τα παιδιά στα οποία ασκείται συστηματικά κάποιας μορφής ψυχολογική βία μπορεί να παρουσιάσουν ανασφάλεια και να αποκτήσουν αμφιβολίες τόσο για το ενδιαφέρον των γονιών τους όσο και για την αγάπη τους προς αυτά. Τείνουν να έχουν χαμηλές επιδόσεις στο σχολείο και συχνά εμφανίζουν δυσκολίες συγκέντρωσης και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Ακόμη, μπορεί να παρουσιάσουν προβλήματα στον ύπνο (π.χ. εφιάλτες), διατροφικές διαταραχές, νευρικότητα, αυξημένο άγχος, ή ακόμη και αντιδραστικότητα. Τέλος, μπορεί να εμφανίσουν βίαιη ή και γενικότερα παραβατική συμπεριφορά, ενώ στην εφηβεία είναι πιο επιρρεπή σε χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;

– Προσπαθήστε να μιλάτε με ήπιο τόνο στο παιδί σας, ακόμα κι όταν δεν σας ακούει. Θυμηθείτε ότι σημαντικό ρόλο στο αν ένα παιδί θα κάνει αυτό που του έχουμε πει ή όχι, παίζει η σταθερότητα του ύφους μας όταν λέμε κάτι και όχι το πόσο δυνατή είναι η φωνή μας.

– Εξηγήστε του για ποιο λόγο χρειάζεται να κάνει κάτι αντί να του το επιβάλλετε με το ζόρι. Πολύ συχνά, όταν επιβάλλουμε κάτι στο παιδί χωρίς εξήγηση, αυτό αντιδράει, είναι πιθανό να μην το κάνει και οδηγούμαστε σε σύγκρουση.

– Δείξτε κατανόηση στις ανάγκες και στα συναισθήματα του παιδιού και αφιερώστε του χρόνο. Κάτι που για εσάς φαίνεται ασήμαντο, για εκείνο μπορεί να είναι πάρα πολύ σημαντικό και να θέλει να το μοιραστεί μαζί σας.

– Αποφύγετε την αρνητική κριτική όταν δεν καταφέρνει κάτι, αλλά αντίθετα, ακούστε το με κατανόηση και ενθαρρύνετε το να προσπαθήσει περισσότερο για να πετύχει τους στόχους του.

Φυσικά, όλοι οι άνθρωποι μπορεί να χάσουμε την ψυχραιμία μας κάποια στιγμή και να προβούμε σε κάποια ενέργεια που αργότερα θα μετανιώσουμε. Το θέμα είναι λοιπόν να αναγνωρίζουμε το λάθος μας και αυτό να μην επαναληφθεί, να ζητήσουμε συγνώμη από το παιδί μας και να του δείξουμε ότι πραγματικά μετανιώσαμε για τον τρόπο που του φερθήκαμε. Έτσι, από τη μία θα του δώσουμε το καλό παράδειγμα για το πώς να φέρεται όταν έρχεται σε σύγκρουση με κάποιον, ενώ από την άλλη θα εγκαθιδρύσουμε μια σχέση αγάπης και ασφάλειας μαζί του.-

http://psychologikiypostirixi.gr