Ανθρώπινη Ανάπτυξη: Μέρος 3ο: Ανθρωπισμός

Το ζήτημα της ανθρώπινης ανάπτυξης σχετίζεται με το ερώτημα του ύστατου σκοπού και νοήματος της ζωής. Ο άνθρωπος σε κάθε εποχή στοχεύει στη βελτίωση των όρων διαβίωσής του και την σφαιρική πρόοδο σε όλα τα επίπεδα.

 Τους τελευταίους αιώνες της εκρηκτικής τεχνολογικής ανάπτυξης προωθείται ως κύριο κριτήριο προόδου η υλική υπόσταση και γίνεται προσπάθεια να εξαρτηθούν από αυτήν η ατομική και κοινωνική ευημερία. Ωστόσο, ο υλικός πλούτος επιτρέπει μόνο την άνετη διαβίωση αλλά έχει ελάχιστη επίδραση στην υπόλοιπη ανθρώπινη υπόσταση.

Ιδιαίτερα στις μητροπόλεις του κόσμου, οι οποίες θεωρούνται ότι ενσαρκώνουν το πρότυπο του σύγχρονου πολιτισμού, έχουν επικρατήσει συγκεκριμένα πρότυπα συμπεριφοράς και ηθικής που σχετίζονται με την ποσότητα: όση περισσότερη είναι η παραγωγή, η κατανάλωση και η συσσώρευση ή διακίνηση του χρήματος σε μια περιοχή τόσο πιο "ανεπτυγμένη" θεωρείται. Διαδίδεται, επίσης, ότι μπορεί να εξαγοραστεί η λύση σε κάθε πρόβλημα και να εξασφαλιστούν ζητούμενα όπως η πολύπλευρη παιδεία, η ψυχική ευεξία, η οικογενειακή ευδαιμονία, η γόνιμη ψυχαγωγία κλπ. Στην πράξη η ύλη έχει ελάχιστη συσχέτιση με τον μη υλικό κόσμο και το ένα δεν συνεπάγεται το άλλο. Αντίθετα, μάλιστα, ενώ θα ανέμενε κανείς η οικονομική άνεση να παρέχει τη δυνατότητα ανάπτυξης και του πνεύματος, συνήθως οδηγεί σε περιορισμό και παρακμή του. Αυτό που επιχειρείται είναι να καλυφθεί η νοητική και ψυχική ανεπάρκεια εκείνων που ελέγχουν τον πλούτο με το να πιστέψουν ότι είναι πλήρεις και αυτάρκεις και, παράλληλα, να πειστούν οι υπόλοιποι ότι ο υλισμός είναι ο επιτυχημένος και ιδανικός τρόπος ζωής. Παραδείγματα όπου προωθείται η ποσότητα με πλήρη απουσία ποιότητας είναι η περιττή χλιδή με άφθονα καταναλωτικά αγαθά και υπηρεσίες, οι ανόητες και κενές διασκεδάσεις και η ψευδαίσθηση ελευθερίας πράξεων και κινήσεων. Εκείνοι που ωφελούνται και βολεύονται από την παραπλάνηση είναι είτε οι πλούσιες χώρες της βόρειας Ευρώπης και Αμερικής, είτε οι πλούσιοι κάτοικοι των λιγότερο ανεπτυγμένων κρατών.

Ωστόσο, η πραγματική ανθρώπινη ανάπτυξη είναι η πνευματική, η οποία διαθέτει άπειρο περιθώριο αύξησης και οδηγεί σε προσωπική και κοινωνική ευημερία, σε αντίθεση με την υλική που είναι πεπερασμένη και καταλήγει σε κρίση ηθών και αξιών. Το πρόβλημα με τον μη υλικό πλούτο είναι ότι δεν μπορεί να υπολογιστεί ποσοτικά γιατί δεν υπάρχει μονάδα μέτρησής του. Για παράδειγμα, με σκοπό να εκτιμηθεί η ποιότητα ενός ατόμου ή ενός λαού, πως μπορούν να αξιολογηθούν η αυτογνωσία, η σύνεση, η τιμή, η κοινωνική ευαισθησία και το υποκειμενικό αίσθημα χαράς; Αντίθετα, είναι εύκολο να υπολογιστούν με ακρίβεια το ετήσιο κέρδος ή οι τιμές των ακινήτων και να εξαχθούν άμεσες συγκρίσεις. Αν υπήρχε τρόπος να ταξινομηθούν οι λαοί με βάση την ποιότητά τους, τότε το πιθανότερο είναι η σειρά που θα προέκυπτε να είναι αντίστροφη από αυτή που επικρατεί σήμερα.-