Έμφυλες ταυτότητες, πρόοδος, συντήρηση, ή κάτι βαθύτερο……

Τις τελευταίες βδομάδες έχει ξεσπάσει θύελλα αντιδράσεων για την τρίτη ενότητα της θεματικής εβδομάδος στα Γυμνάσια, που έχει θεσπίσει το υπουργείο παιδείας.

Το θέμα των εμφύλων ταυτοτήτων  οριοθετήθηκε, μεταξύ παράδοσης και προόδου, σαν να είναι ένα ιστορικό γεγονός, μια ιδεολογική τάση. Χωρίς να προσμετράται η ψυχοσωματική οντότητα των παιδιών, ο λεπτός χειρισμός που απαιτούν τέτοιου είδους θέματα που έχουν να κάνουν με τον άνθρωπο. Από την μια η προχειρότητα της πολιτείας κι από την άλλη η ηθικιστική κριτική πολλών χαρακτηριζόμενων συντηρητικών κύκλων να μάχεται με την ελευθεριότητα των λεγομένων προοδευτικών.

Όμως λίγοι ήταν αυτοί που είδαν σε βάθος το όλο εγχείρημα, στην ψυχολογική του διάσταση, που δεν έχει να κάνει, ούτε με την πρόοδο, ούτε με την εξέλιξη, ούτε με την παράδοση. Αλλά αφορά το πρόσωπο κάθε ανθρώπου ως μοναδικού και ανεπανάληπτου. Προβλήματα και προβληματισμοί κάθε εφήβου, ανεξαρτήτου θρησκείας, φυλής , χρώματος και πολιτισμού. Σ’ αυτές τις γραμμές, θα καταθέσω τις σκέψεις μου ως εκπαιδευτικός πρωτίστως κι όχι τόσο ως θεολόγος. Κάθε ζήτημα που αφορά την ψυχή και το σώμα ενός παιδιού, αναλύεται βαθύτερα, ξεπερνώντας τα ανεγκέφαλα σύνδρομα παράδοσης και προόδου. Αν κάτι έχει κατά νου ένας εκπαιδευτικός είναι πως αυτό που θα μεταδώσει θα διαφυλάξει την ψυχική υγεία των παιδιών και θα διατηρήσει αλώβητη την μεταξύ τους σχέση. Επομένως είναι τόσο στενά τα όρια και λεπτοί οι χειρισμοί που χρειάζεται κάθε θέμα.

Καταρχάς, θα πρέπει να ξεπεράσουμε το σύνδρομο της φυσικότητας. Δεν μπορεί με κάθε τρόπο να καθιερώσουμε ως φυσικό κάθε τι που διαμορφώνεται και μεταβάλλεται από εξωγενείς παράγοντες. Άλλο είναι η φυσική πορεία ενός ανθρώπου κι άλλο η κατ’ επιλογήν. Βιολογικά έχουμε άνδρες και γυναίκες, είναι ένα δεδομένο αποδεδειγμένο, θέλουμε του Θεού, της φύσης, όπως έρχεται κάθε άνθρωπος στον κόσμο. Βέβαια, μπορεί να έχουμε κι ορισμένες εκ γενετής επιπλοκές που δεν έχουμε διακριτό το φύλο, σήμερα με την επιστημονική εξέλιξη κάτι τέτοιο αποκαθίσταται μέσω επεμβάσεων. Μια άρνηση αυτής της πραγματικότητος, ακυρώνει τον ίδιο τον άνθρωπο, καθώς τον καθιστά φυσικό λάθος και ατυχία.

Τώρα, η επιλογή της σεξουαλικότητας είναι δυνατόν να διαφοροποιηθεί, από το πώς ο ίδιος αισθάνεται σε σχέση με το φύλο που έχει εκ φύσεως. Επομένως η αίσθηση καθορίζεται από την επιλογή και όχι την φύση. Κάθε αγόρι και κορίτσι βρίσκονται από μικρή ηλικία μεταξύ της αρρενωπότητας και της θηλυπρέπειας. Ο τρόπος που μεγαλώνουν, τα στοιχεία που προσλαμβάνουν η συμπεριφορά των γονέων παίζει καθοριστικό ρόλο στην ομαλή αποδοχή του βιολογικού τους φύλου. Πολλοί γονείς από την σύλληψη του εμβρύου διαμορφώνουν την επιθυμία να είναι αγόρι, ή κορίτσι το κυοφορούμενο έμβρυο. Ωστόσο, αυτή η επιθυμία κινδυνεύει να γίνει εμμονή και πολλές φορές άρνηση του φύλου του παιδιού. Τότε προσπαθούν με κάθε τρόπο να μεγαλώσουν αντίστροφα από την βιολογική ταυτότητα του το παιδί. Έτσι, μπορεί το αγόρι να ντύνεται κορίτσι, να παίζει σαν αυτό και το αντίστροφο το κορίτσι. Άλλες φορές η συμπεριφορά του ενός γονέως προς τον άλλον μπορεί να τραυματίσει ιδιαίτερα το παιδί που φέρει το ίδιο φύλο με τον πατέρα, ή την μητέρα, να το αποστραφεί, να το θαυμάσει και να το απορρίψει.

Αλλά και σαν κοινωνία όσο υποκριτικά κι αν μιλάμε, όσο κι αν θέλουμε να κρυφτούμε, πόσες φορές δεν αμφισβητούμε τα φυλετικά χαρακτηριστικά ενός ανθρώπου από τα εξωτερικά στοιχεία. Κρίνουμε με βάση το ντύσιμο του, τις κινήσεις του, τις παρέες του και την εν γένει συμπεριφορά του. Δημιουργώντας του μια αμηχανία, μια αμφισβήτηση του σώματος του. Δείχνοντας αδύναμοι να αποδεχτούμε το βιολογικό του φύλο, που δεν ταυτίζεται με τις δικές μας κοινωνικές συμπεριφορές.

Όταν ένας άνθρωπος νιώσει φυλακισμένος στο σώμα του, σίγουρα έχει βιώσει οδυνηρές καταστάσεις από την οικογένεια μέχρι την κοινωνία. Η αντίληψη του ανθρώπου για το σώμα, έχει εγκλωβιστεί μέσα στην Πλατωνική θεωρία υποβάθμισης και κατωτερότητας του έναντι της ψυχής. Η ένσταση της εκκλησίας στην αλλαγή φύλου έγκειται στην αξία και την ομορφιά του ανθρωπίνου σώματος ως εικόνας Θεού. Όλος ο άνθρωπος προσλαμβάνεται από τον Χριστό, θεώνεται και καθαγιάζεται σώμα και ψυχή. Είναι ανυπολόγιστη η αξία του ανθρωπίνου σώματος, εφόσον ταυτίζεται με το σώμα του Χριστού. Η ετερότητα των ανθρώπων, η γέννηση δηλαδή ανδρών και γυναικών αποτελεί την γενεσιουργό αιτία του έρωτα, της συνύπαρξης, της συνουσίας, ή σεξ και μέσω αυτής της ολοκλήρωσης των δυο σ’ ένα. Για την εκκλησία το σώμα έχει την ίδια αξία με την ψυχή, οι βιολογικές του ανάγκες, το φύλο, το σεξ είναι αναπόσπαστα τμήματα του όλου ανθρώπου και όχι αμαρτία, λάθος και ατυχία.

Οι έμφυλες ταυτότητες είναι τόσο βαθύτατο θέμα, τόσο ανθρώπινο που δεν περιορίζεται σε ιδεολογικούς σχηματισμούς. Η ανάλυση του στις σχολικές αίθουσες απαιτεί ορισμένες προϋποθέσεις, την απεμπόληση συνδρόμων προόδου, κουλτούρας και παράδοσης. Επιπλέον, την ψυχολογική υποστήριξη των παιδιών και την αδιατάρακτη μεταξύ τους σχέση. Και το κυριότερο την κατάρτιση των διδασκόντων, δεν μπορεί αδιάκριτα κάθε καθηγητής, ή δάσκαλος να χειρίζεται ένα τόσο σημαντικό κομμάτι. Τα παιδιά έχουν την τάση να ρωτούν, ρίχνουν βροχή τις απόρροιες τους, καταθέτουν ανυπόκριτα τους προβληματισμούς των και περιμένουν κατάλληλες απαντήσεις. Ας μην παραθεωρούμε το γεγονός ότι πολλά παιδιά μπορούν να βιώνουν, ή να ταυτίζονται σ’ όλα αυτά που θα λέγονται, αυτό επιβάλλει λεπτό χειρισμό, προσοχή στην ψυχολογία των και προστασία από την αποδοκιμασία των υπολοίπων παιδιών.  

Αυτά τα θέματα που πραγματεύεται η θεματική εβδομάδα, τόσο της διατροφής και του εθισμού, όσο και των έμφυλων ταυτοτήτων είναι πολύ σημαντικά, θα μπορούσαν τα δυο από τα τρία να εισαχθούν σαν μαθήματα από ειδικευμένους καθηγητές, όσο για τις έμφυλες ταυτότητες να ενταχθούν ως ενότητα μέσα στο μάθημα της σεξουαλικής αγωγής, που επιτέλους πρέπει να εισαχθεί, όχι με την αντιεκπαιδευτική ελευθεριότητα των Μ.Κ.Ο. σεξουαλικών οργανώσεων, ούτε και με το εκτός τόπου και χρόνου ελληνορθόδοξο πέπλο των συντηρητικών κύκλων. Αφού αυτά τα θέματα είναι βιολογικά, αφορούν τον όλο άνθρωπο, ανεξαρτήτως φυλής γλώσσας και πολιτισμού.

Ένα τέτοιο μάθημα, όπως αυτό της σεξουαλικής αγωγής θα πρέπει να εισαχθεί με άξονα τα παιδιά και τους γονείς. Δεν μπορεί ένας γονιός να αφήνεται στην τύχη των τηλεοπτικών πάνελ και των δηλώσεων διαμαρτυρίας. Η συμμετοχή των γονέων σ’ αυτό το εγχείρημα καθίσταται αναγκαία. Δεν μιλώ για την θεματική εβδομάδα, αυτή ούτως ή άλλως, υπονομεύτηκε μέσα στην διαμάχη εκκλησίας και  πολιτείας, συντηρητικών και προοδευτικών κύκλων. Θέματα εξαιρετικά και στους τρεις θεματικούς κύκλους βυθίστηκα στην προχειρότητα των σχεδιασμών. Αλλά αναφέρομαι στο μελλοντικό μάθημα σεξουαλικής αγωγής, που θα έχει εκπαιδευτικές και ανθρωπολογικές διαστάσεις, χρήσιμες για την κάθε παιδί, πάνω στα θέματα του σεξ και της σεξουαλικότητας του ανθρώπου γενικότερα.

Η πολιτεία από την μεταπολίτευση και έπειτα καλείται να χαράξει μια ενιαία εθνική πολιτική και στρατηγική για την παιδεία. Θα πρέπει επιτέλους στην χώρα αυτή να χρησιμοποιηθεί όλο εκείνο το έμψυχο επιστημονικό και κατηρτισμένο κομμάτι. Θέματα που αφορούν την ψυχοσωματική οντότητα του κάθε παιδιού, που έχουν να κάνουν με τους προβληματισμούς του, δεν χαρακτηρίζονται προοδευτικά, ή παραδοσιακά, αλλά ανθρώπινα και πέρα των εθνικών ορίων. Κάθε παιδί αναπτύσσει την σεξουαλικότητα του, προβληματίζεται, αναζητεί λύσεις σε πολλές απορίες του.

Το ίδιο ισχύει και για την εκκλησία. Αντί για αφορισμούς, εκνευρισμούς στα τηλεοπτικά πάνελ, μπορεί να προσφέρει στο άνθρωπο κάθε εποχής ότι πολυτιμότερο διαθέτει την θεολογία της, για το ανθρώπινο πρόσωπο, ως εικόνας του Θεού με προορισμό την θέωση, την αξία του ανθρώπου ως ψυχοσωματική οντότητα. Μια θεολογία που δεν εγκλωβίζεται σε ηθικιστικές έννοιες και σύνδρομα, που μιλά για την αγάπη, τον έρωτα, το σεξ, το βιολογικό φύλο του ανθρώπου, ως δώρα του Θεού, μακριά από κάθε σχολαστική δυτική ενοχοποίηση. Καλείται να χρησιμοποιήσει κι αυτή το έμψυχο επιστημονικό κομμάτι που διαθέτει και που σε συνεργασία με το αντίστοιχο της πολιτείας θα μπορούσε να κάνει θαύματα σε πολλά θέματα που απασχολούν τον άνθρωπο κάθε εποχής.

Κλείνοντας, θα ήταν καλό προς τους συναδέλφους εκπαιδευτικούς να έχουν υπόψιν, όταν μιλάμε και γράφουμε για τέτοια ζητήματα χρειάζεται να ήμαστε προσεκτικοί. Μακριά από φωνές και φανατισμούς, αυτό που προέχει είναι τα παιδιά. Καθένας μπορεί να συναντήσει, μαθητή-τρια, που να ανήκει σ’ αυτές τις κατηγορίες, που μπορεί να δέχεται ρατσιστικές συμπεριφορές, εφόσον πολλές φορές αν δεν συμφωνούμε με κάποιον δεν τον δεχόμαστε και θέλουμε να επιβληθούμε στις επιλογές του, πόσο μάλλον μεταξύ των τα παιδιά.

Ας πάψουμε να βλέπουμε ιδεολογικά και επιδερμικά κάθε θέμα, ίσως αξίζει να κοιτάξουμε πιο βαθιά………

Τρυφωνόπουλος Γεώργιος

Θεολόγος, Αμύνταιο

tgeorgiosam@gmail.com

6987221930