Η Μέθοδος της Ακμής. Μέρος 1ο: Περιγραφή

Γράφει Βαγγέλης Τσούκας

Στη βιβλιογραφία χρησιμοποιούνται διάφοροι δείκτες της ανθρώπινης ανάπτυξης και προόδου, οι οποίοι επιχειρούν να προσεγγίσουν με αντικειμενικό τρόπο τις συνθήκες διαβίωσης και τη γενική λειτουργία της κοινωνίας.

Οι περισσότεροι από αυτούς περιλαμβάνουν οικονομικά-υλικά μεγέθη, όπως το κατά κεφαλήν εισόδημα, άλλοι επεκτείνονται σε ποιοτικά χαρακτηριστικά, όπως η κατανομή του εισοδήματος, και άλλοι φτάνουν μέχρι το άτομο, όπως η ικανοποίηση και ευτυχία του πολίτη. Ωστόσο, ο σημαντικότερος παράγοντας που οδηγεί στην πραγματική ευημερία, αποτελεί το αίτιο όλων των ειδών ανάπτυξης και καθορίζει τους επιμέρους δείκτες δεν αναφέρεται πουθενά, γιατί η σύλληψη, ο ορισμός και η μέτρησή του είναι δύσκολη: πρόκειται για την συμπαγή κοινωνική συνοχή, την ενδογενή ταύτιση του ατόμου με το σύνολο και τη δράση υπό έναν ανώτατο συλλογικό οδηγό.

Η αρραγής κοινωνική συνοχή δεν επιβάλλεται ως υποχρέωση από κάποιο πολίτευμα, νόμο ή μέτρο και δεν καλλιεργείται άμεσα από την εκπαίδευση ενός συγκεκριμένου ατόμου. Προκύπτει αυθόρμητα ως υποσυνείδητη, πηγαία και αδήριτη ανάγκη όλων των μελών της κοινωνίας ανεξαιρέτως και είναι αποτέλεσμα της συνισταμένης επίδρασης του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος καθόλη τη διάρκεια της ζωής. Αποτελεί ένα είδος ανώτερου ενστίκτου που έχει μεγαλύτερη ισχύ από την ατομική βούληση και την αυτόνομη δράση, προτάσσει το κοινωνικό καλό ως καθολική και συνεχή νοοτροπία ζωής και δεσμεύει το άτομο κάθε στιγμή. Το πιο κοντινό παράδειγμα χώρας που διατηρεί σε μεγάλο βαθμό κατάσταση ενότητας αποτελεί η Γερμανία από τα μέσα του 19ου αιώνα μέχρι σήμερα. Όσοι αλλοδαποί έχουν έλθει σε επαφή με τον τρόπο σκέψης και τη νοοτροπία του Γερμανικού λαού διαπιστώνουν ότι κάθε πολίτης μεριμνά πρωτίστως και αποκλειστικά για το καλό του συνόλου και, έπειτα, μέσα από αυτό προβλέπεται και προκύπτει το προσωπικό του όφελος, ενώ ποτέ δεν εμφανίζεται μεμονωμένη ατομιστική συμπεριφορά. Από τις πιο απλές πράξεις, όπως η χρήση διαβάσεων πεζών, η αποκομιδή σκουπιδιών κλπ, μέχρι τις σημαντικότερες, όπως η συνεργασία εργατών-εργοδοτών και το κοινωνικό κράτος προκύπτουν ως αυτονόητα δεδομένα που αναζητούνται ενεργά από τους πολίτες και όχι ως υποχρεωτικά επιβαλλόμενα από τους κρατικούς νόμους. Φυσικά, υπάρχει διαφθορά, τόσο πολιτική όσο και οικονομική, αλλά ακόμα και αυτή ωφελεί πρωτίστως το σύνολο και έπειτα τους αυτουργούς της. Για παράδειγμα, δεν τιμωρήθηκε κανείς για το πρόσφατο σκάνδαλο της εταιρείας αυτοκινήτων Volkswagen γιατί είχε σκοπό να αυξήσει τα κέρδη των μετόχων, των εργαζομένων και του κράτους, ενώ όταν υπήρξε μια μικρή αμφισβήτηση του διδακτορικού του υπουργού Άμυνας της χώρας, την επόμενη ημέρα παραιτήθηκε χωρίς δεύτερη σκέψη. Η συγκεκριμένη νοοτροπία διαθέτει, όμως, πολλά αμφισβητούμενα μειονεκτήματα, όπως τον πλήρη περιορισμό της αυτενέργειας στο πλαίσιο της παραχώρησης ενός απόλυτου Κοινωνικού Συμβολαίου όπως το εξέφρασε ο Γάλλος Rousseau. Επίσης, η εμμονική και μηχανική συμπεριφορά οδηγεί σε ασυμβατότητα ως και εχθρότητα με άλλους λαούς, ενώ μπορεί να καταστεί καταστροφική. Για παράδειγμα, ο Καγκελάριος Χίτλερ ταύτισε το συμφέρον της Γερμανίας με την καταπίεση και θάνατο της υπόλοιπης Ευρώπης και ο Γερμανικός λαός ακολούθησε τυφλά την πολιτική του σαν πειθήνιος, υποταγμένος και ανεύθυνος στρατιώτης, γεγονός που χρησιμοποιεί σήμερα ως άλλοθι.

Αντίστοιχης και ακόμα μεγαλύτερης έντασης ολοκλήρωση εμφανίζει η Ιαπωνία, που παρουσιάζει παρόμοια ιστορικά και κοινωνικά φαινόμενα με εκείνα της Γερμανίας, όπως και σε μικρότερο βαθμό οι υπόλοιπες χώρες της κεντρικής και βορείου Ευρώπης. Όσο νοτιότερα βρίσκεται μία περιοχή, τόσο μικρότερη είναι η πραγματική ενότητα, τη μικρότερη, δε, διαθέτει η Ελλάδα. Μέσω διαφόρων ευεργετικών μηχανισμών η ενδογενής παραχώρηση του ατόμου στο σύνολο οδηγεί στην πραγματοποίηση εντυπωσιακών συλλογικών επιτευγμάτων, σχεδόν θαυμάτων, θέμα του επόμενου άρθρου.-