Οι Τρεις Τάξεις

Γράφει ο Βαγγέλης Τσούκας

Σε πολλές φάσεις της Ελληνικής ιστορίας περιγράφονται τρεις κοινωνικο-οικονομικές τάξεις. Καταρχήν, στη θεωρητική προσέγγιση της

ιδανικής Πολιτείας, ο Πλάτωνας περιγράφει τους Δημιουργούς, τους Επίκουρους και τους Άρχοντες, οι οποίοι αντιστοιχούν σε ισάριθμες ιδιότητες της ανθρώπινης ψυχής που βρίσκονται σε αρμονική ισορροπία: το "επιθυμητικόν", που εκφράζει τις βασικές ατομικές ανάγκες, το θυμοειδές, που επιχειρεί να τιθασεύσει το επιθυμητικόν, και το λογιστικόν, στο οποίο υπακούν τα δύο πρώτα. Σε πρακτικό επίπεδο, στην Αθήνα του 5ου αιώνα συνυπάρχουν, επίσης, τρεις τάξεις: οι πολίτες, στους οποίους επιτρέπεται η ατομική ιδιοκτησία, δεν ασχολούνται με χειρωνακτικές εργασίες και ορισμένοι διαθέτουν ανώτερη μόρφωση, οι μέτοικοι, που διαθέτουν την τεχνική γνώση και μετακομίζουν όπου είναι απαραίτητοι, και οι δούλοι, χωρίς κανένα σχεδόν δικαίωμα. Στη νεότερη εποχή συνεχίζεται η διαίρεση σε τρεις βαθμίδες. Στην Τουρκοκρατούμενη Ελλάδα την ηγεσία κατέχουν οι Οθωμανοί, με κορυφαίο άρχοντα τον Σουλτάνο, ακολουθούν οι Προεστοί ή Κοτσαμπάσηδες, που εκπροσωπούν τις Χριστιανικές κοινότητες, και στη βάση βρίσκεται ο Ελληνικός λαός. Η αυθαιρεσία και τυραννία των δεύτερων ήταν τόσο εκτεταμένες που άφησαν ανεξίτηλο σημάδι και παράδοση που διαρκεί μέχρι σήμερα. Στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος διαπιστώνονται, εκ νέου, τρία επίπεδα διοίκησης: στην κορυφή ο βασιλιάς Όθωνας, που προερχόταν και εξαρτώνταν άμεσα από τη Διεθνή Εξουσία της εποχής, η οποία και τον επέβαλε, ακολουθούν οι διορισμένοι Δήμαρχοι, που αντικατέστησαν τους προεστούς το 1833, και τέλος ο απλός λαός. Παρόμοια διαίρεση επικρατεί ακόμα και σήμερα: στην κορυφή βρίσκεται η ανώτατη πολιτική και οικονομική ελίτ, που επιβάλλεται με δημοκρατικές ή μη διαδικασίες με τη συνδρομή των διεθνών κέντρων εξουσίας, οι διάφοροι διευθυντές, managers κλπ. του δημοσίου τομέα και των μεγάλων επιχειρήσεων που ως "μεσάζοντες εξουσίας" αναλαμβάνουν να φέρουν σε πέρας την πολιτική και, τέλος, ο απλός λαός.

Η ομοιότητα μεταξύ των διαφόρων ιστορικών εποχών είναι εμφανής και τα συμπεράσματα που που προκύπτουν ενδιαφέροντα. Στη σύγχρονη εποχή οι Οθωμανοί Τούρκοι αντικαταστάθηκαν από την καθολική Δύση, στην εξουσία της οποίας υπέπεσε η χώρα μετά από την "απελευθέρωσή" της, αλλά στο εσωτερικό η κατάσταση παραμένει ίδια, όπου διορισμένοι πολιτικοί και οικονομικοί εντεταλμένοι συνεχίζουν να διοικούν με αυθαιρεσία και διατηρούν το λαό σε μακροχρόνια καταστολή, καταπίεση και ύφεση. Έτσι, οι βασιλιάδες  της δυναστείας του Όθωνα μετατράπηκαν στους σημερινούς Πρωθυπουργούς, που μόνο στα χαρτιά είναι δημοκρατικά εκλεγμένοι μετά από τη διαχείριση της κοινής γνώμης, ενώ στην πραγματικότητα επιβάλλονται από τα εκάστοτε διεθνή κέντρα εξουσίας. Ακόμα πιο τραγική είναι η σύγκριση της σύγχρονης Ελλάδας με εκείνη της αρχαίας. Οι πολίτες εκείνης της εποχής αντιστοιχούν στους σημερινούς προνομιούχους του συστήματος, που δικαιούνται τις παρεχόμενες ελευθερίες και απολαμβάνουν τις ανέσεις, ενώ οι δούλοι είναι ο απλός λαός που υπηρετεί τους πρώτους. Η ομοιότητα είναι αναλογική: η διαφορά που επικρατεί σήμερα μεταξύ κορυφής και βάσης στην προσωπική ελευθερία, την οικονομική δυνατότητα και τη γνώση είναι παρόμοιας τάξης μεγέθους με εκείνη σε όλες τις υπόλοιπες εποχές, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι ο άνθρωπος παραμένει ουσιαστικά στάσιμος.