Σημαιοφόρος ή Άριστος;

Έστω και ετεροχρονισμένα μια άποψη ακόμη για την αριστεία και την επιλογή του Σημαιοφόρου (με κεφαλαίο σίγμα) θα πλεόναζε. Ή καλύτερα θα κούραζε. Αλλά ας την πάρει το ποτάμι. Όχι τη Σημαία φυσικά, αλλά την άποψη.

Εμείς των Δημοτικών και δη της Ε΄ τάξης έχουμε υψηλή αποστολή

και μάλλον εθνική, να αναδείξουμε τους άριστους. Να αυτού του καθαρού Δέκα. Και στην επόμενη τάξη, την ΣΤ΄, να μπουν στην κληρωτίδα και να αναδειχθεί, ο ένας, ο εκλεκτός, -ή. Ένας για το πρώτο εξάμηνο και ένας για το δεύτερο.

Τα εν οίκω μη εν δήμω. Δεν είμαστε και μασονική στοά εμείς των σχολείων για να κρύβουμε ή να υποκρινόμαστε για το τι συμβαίνει στη βαθμολογία κάθε τριμήνου! Δυνάμεθα επομένως να πούμε κάποιες αλήθειες που θα είναι χρήσιμες στους γονείς, τους εκπαιδευτικούς και όλους τους σχολιαστές που αρέσκονται σε θεάματα παρελάσεων.

Δεκατρία είναι τα μαθήματα που βαθμολογούνται και όλα έχουν ισότιμη αξία στη διαμόρφωση του τελικού γενικού βαθμού. Δεν υπάρχει συντελεστής που να ενισχύει κάποιο μάθημα, όπως γίνεται στις «Άγιες Πανελλήνιες Εξετάσεις». Τα Εικαστικά είναι ίσος αριθμός με τη Γλώσσα. Η Φυσική Αγωγή είναι μαθηματικά ίση με τα Μαθηματικά. Και δεν είναι ειρωνεία αυτή η σύγκριση, για να μην παρεξηγηθούμε. Δηλαδή κάθε ένα έχει τη δική του σπουδαιότητα και δε θα ήταν του παρόντος να το αναλύσουμε παιδαγωγικά ή γνωστικά.

Γίνε λοιπόν εσύ, καλέ μου, εικονικά ή πραγματικά δάσκαλος τάξης και βάλε βαθμούς ή καλύτερα διαχειρίσου τους. Ο Καθηγητής Φυσικής Αγωγής, λοιπόν, βάζει Δεκάρια και στους είκοσι επαινώντας και επιβραβεύοντας την προσπάθειά τους. Η Καθηγήτρια της Γερμανικής, και αυτή, Δέκα σε όλους τους μαθητές που έκαναν την προσπάθειά τους και εξέλαβαν θετικά την πρόκληση της νέας ξένης γλώσσας ως δεύτερης ξένης γλώσσας. Ο δάσκαλος της τάξης θα βάλει και σ’ άλλα μαθήματα εκτός των Μαθηματικών, της Γλώσσας, της Ιστορίας, των Φυσικών, της Γεωγραφίας κι αυτός δεκάρια, γιατί θα είναι επαναστατικό να προκαλέσει βάζοντας έξι
στα Θρησκευτικά ή επτά στη Μουσική.

Έτσι λοιπόν θα παίξει ο δύστυχος δάσκαλος ή δύστυχη δασκάλα με τα λίγα μαθήματα για να προκύψουν οι άριστοι ή οι καλύτεροι της τάξης και ευτυχείς μέτοχοι της κάλπης για την κλήρωση του προσεχούς Σεπτεμβρίου. Ενώ κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού θα λειτουργεί το συναίσθημα: «Όλα Δέκα τα έχει». Και όχι μόνο αυτός-ή, αλλά και αρκετοί ακόμη.

Και θα του βγουν πολλά τα «καθαρά δεκάρια». Και θα έχει αρκετά χαρτάκια η κληρωτίδα. Και δε θα είναι ίσοι σε προσπάθεια, σε απόδοση, σε αποτελέσματα. Δε θα υπάρχει Δέκα+. Ούτε Έντεκα για να ξεχωρίσει. Θα βγει από την κληρωτίδα το όνομα και, μα τη Δικαία Τύχη, θα αναδειχθεί ο Άριστος, η Άριστη που θα παρελάσει με τη Σημαία στην παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου. Οι υπόλοιποι θα είναι Παραστάτες, το αντίστοιχο του Διπλώματος αντί μεταλλίου στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Οι άλλοι θα πάνε πίσω με τη μάζα, με τους ίσους, με τους κατά τι ανυπόληπτους.

Αλήθεια ποιος είναι ο άριστος; Αυτός των «κανονικών» Ολυμπιακών Αγώνων ή αυτός των Παρα-Ολυμπιακών; Υπάρχει διαφορά; Ή μήπως δεν υπάρχει; Το ως είθισται ας το ορίσει. Τα πρότυπα, τα απείραχτα πρότυπα. Αυτά τα, κατά κάποιον τρόπο, τα αρχέτυπα ιδεώδη του μικρού μαθητή των έντεκα ετών.

Ποια είναι η διαφορά του εννιά από το δέκα στη βαθμολογία; Τι ορίζει ως μέτρο γνώσης, προσπάθειας, αποτελέσματος; Έλυσε το παιδί μια άσκηση με κάποιο λάθος και πήρε εννιά; Ή έκανε δύο περισσότερα ορθογραφικά λάθη στην ορθογραφία σε σχέση με το αξίωμα της αριστείας;

Επειδή η αρθρογραφία οφείλει και να προτείνει κάτι, σας λέω ότι ένα πράγμα θα μας βοηθήσει να ξεφύγουμε από παθογένειες που μας οδηγούν στο επουσιώδες. Ναι στο επουσιώδες, γιατί δεν κοιτάμε το μαθητή ως άτομο και ως μέλος μιας κοινωνίας που θα εξελίσσεται με αξίες ανθρώπινες και γνώσεις πραγματικά χρήσιμες. Και δήθεν της μείζονος προσπάθειας που επιτυγχάνει το «φαίνεσθαι» και τις μνήμες που δε θα παίξουν ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητας ενός χρήσιμου ενήλικα πολίτη.

Η Περιγραφική Αξιολόγηση είναι αυτό που θα έχει να κάνει με την πραγματική σχολική ζωή των μαθητών. Όχι ο ξερός βαθμός, αλλά η ανάλυση με λέξεις αυτού του βαθμού. Το γραπτό feedback της οικογένειας για μελέτη και αναζήτηση τρόπων βοήθειας του παιδιού που θα συνδυάζει σπίτι και σχολείο.

Αυτά… Οι ενστάσεις ευπρόσδεκτες…

Υ.Γ. Κατά την πληκτρολόγηση του κειμένου έβλεπα παράλληλα στη μισή οθόνη του λάπτοπ ένα επεισόδιο σειράς ντοκιμαντέρ του γαλλογερμανικού τηλεοπτικού καναλιού Arte με τίτλο: «Οι πιο επικίνδυνοι δρόμοι για το σχολείο». Ένας μικρός μαθητής στη Μογγολία, γιος οικογένειας νομάδων, διανύει ιππεύοντας διαδρομή πάνε-έλα είκοσι χιλιομέτρων. Συνθήκες; Παραθέτω φωτογραφίες. Θα άξιζε αυτό το παιδί, και μόνο γι’ αυτόν το λόγο, να γίνει σημαιοφόρος;

Με τιμή
Σταύρος Πασπάλης
Διευθυντής, για τα προσεχή τρία χρόνια, του Δημοτικού Σχολείου Φιλώτα