Η ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της Φλώρινας μέσα από τις χριστουγεννιάτικες φωτιές

Κάθε χρόνο στις 23 Δεκεμβρίου, η Φλώρινα φοράει τα γιορτινά της και μετατρέπεται σε σταυροδρόμι λαών και πολιτισμών με

φόντο την τοπική παράδοση, οι κάτοικοι ανάβουν φωτιές σε διάφορες γειτονιές της πόλης, με επίκεντρο την Πλατεία Ηρώων δίπλα στο ποτάμι της πόλης, Σακουλέβα, όπου τα μεσάνυχτα της 23^ης Δεκεμβρίου, ανάβει η πιο δημοφιλής φωτιά, που ξεπερνά σε ύψος τα 14 μέτρα.

Η προετοιμασία για το άναμμα της φωτιάς ξεκινάει αρκετό καιρό πριν, τα παιδιά δημιουργούν ομάδες σε κάθε γειτονιά και συγκεντρώνουν ξύλα, κυρίως κέδρα (ο έντονος θόρυβος που παράγουν κατά την καύση τους, θεωρείται ότι διώχνει τα ακάθαρτα πνεύματα) τα οποία φυλούν με βάρδιες, καθώς καιροφυλαχτούν τα παιδιά των άλλων ομάδων-γειτονιών, που προσπαθούν να τα κλέψουν, προκειμένου να συγκεντρώσουν το μεγαλύτερο δυνατό όγκο ξύλων, κερδίζοντας τον άτυπο τίτλο κατασκευής της μεγαλύτερης φωτιάς.  

Μπορεί πλέον τα πράγματα να μη γίνονται ακριβώς έτσι, όμως Δήμος, Περιφερειακή Ενότητα και Σύλλογοι συνδράμουν καταλυτικά στην προετοιμασία των φωτιών και κατ΄ επέκταση στην τήρηση του εθίμου. Το συγκεκριμένο έθιμο αρχικά είχε χαρακτηριστεί παγανιστικό, καθώς στην αρχαιότητα άναβαν τη φωτιά για να εξευμενίσουν τον θεό του ήλιου, τον Απόλλωνα, για να μεγαλώσει η διάρκεια της ημέρας. Αργότερα όταν το έθιμο εκχριστιανίστηκε, ταυτίστηκε με τη φωτιά που άναψαν οι βοσκοί στη φάτνη του Χριστού και με την αναγγελία της γέννησής του.

Τα τελευταία χρόνια η πληρότητα των ξενοδοχείων της πόλης, αλλά και των όμορων περιοχών αγγίζει το 100%, καθώς πλήθος επισκεπτών επιθυμεί να γνωρίσει βιωματικά το έθιμο. Μόλις δύσει ο ήλιος, όλοι παίρνουν τις θέσεις τους και κάμποσες μικρές φωτιές ξεπηδούν από διάφορα σημεία της πόλης και των χωριών, αλλάζοντας το χρώμα του ουρανού, που ενίοτε είναι καλυμμένο από ένα λευκό πέπλο, το αποκαλούμενο σινιάκι-ομίχλη.  

Ο κόσμος παρά τις χαμηλές θερμοκρασίες παρατηρεί τα διάφορα μοτίβα της φωτιάς και η μυρωδιά του ξύλου γίνεται ιδιαιτέρως αισθητή στην ατμόσφαιρα. Το γλέντι αρχίζει, ντόπιοι και επισκέπτες, μικροί και μεγάλοι παρασύρονται στους ήχους των παραδοσιακών χάλκινων πνευστών, απολαμβάνουν τοπικά εδέσματα (φασολάδα, γλυκά, κρασί και τσίπουρο) και παραδίδονται σε ένα ξενύχτι, που κρατάει μέχρι το ξημέρωμα, στέλνοντας παράλληλα το μήνυμα των Χριστουγέννων, μήνυμα ελπίδας, αγάπης, αλληλεγγύης και πίστης στις καρδιές των ανθρώπων. Το έθιμο είθισται να ολοκληρώνεται με τη μεταφορά θράκας από τις υπαίθριες φωτιές στην ξυλόσομπα ή στο τζάκι του σπιτιού, συμβολική πράξη που αποσκοπεί στην προσέλκυση καλοτυχίας και ευδαιμονίας. 

Το έθιμο της Χριστουγεννιάτικων-φωτιών αποτελεί για τη Φλώρινα αναπόσπαστο κομμάτι της λαϊκής τοπικής παράδοσης και πιστοποίησης της ταυτότητας του λαού, ο οποίος αναζητά διέξοδο από τα προβλήματα της καθημερινότητας και έναν δημιουργικό τρόπο έκφρασης και ανάδειξης του πολιτιστικού γίγνεσθαι. Έτσι το χτές, γίνεται σήμερα και γονιμοποιεί το αύριο, χωρίς να αποκτά χαρακτηριστικά προγονολαγνείας ή προοδοπληξίας.

Ο Δήμος Φλώρινας στα πλαίσια των Χριστουγέννων διοργανώνει παράλληλες εκδηλώσεις, από τις 11 Δεκεμβρίου έως τις 30 Δεκεμβρίου. Θεατρικές παραστάσεις, παιχνίδια στο ξύλινο χωριό και μουσικές εκδηλώσεις, θα σου προσφέρουν μια πρωτόγνωρη και μοναδική εμπειρία, που θα μείνει ανεξίτηλα χαραγμένη στη μνήμη σου.-

Επιμέλεια

Γιώργος Θεοχαρίδης