Σκέψεις για μια δικαιότερη αναπτυξιακή μετάβαση στη Δυτ. Μακεδονία

Στις αρχές Σεπτεμβρίου 2020 δημοσιεύτηκε  το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ)  των λιγνιτικών περιοχών, για θεσμική δημόσια διαβούλευση. Το δημοσιευμένο «master plan» ενσωματώνει την απολιγνιτοποίηση, εναρμονισμένη με τους περιβαλλοντικούς στόχους της Ε.Ε, προωθώντας  την προστασία του περιβάλλοντος. Το σχέδιο βασίζεται σε πέντε πυλώνες: α) καθαρή ενέργεια, β) έξυπνη αγροτική παραγωγή, γ) βιώσιμος τουρισμός, δ) βιοτεχνία, βιομηχανία και εμπόριο και ε) τεχνολογία & εκπαίδευση. Σκοπός του ΣΔΑΜ είναι να μεταβληθεί η Δυτική Μακεδονία  από κέντρο λιγνίτη σε κέντρο παραγωγής και έρευνας καθαρής ενέργειας. Οι προτεινόμενες κύριες δράσεις εκτιμάται ότι θα  είναι: τα φωτοβολταϊκά πάρκα (~2.3GW), το πεδίο ενεργειακής έρευνας και τεχνολογίας ΠΕΝΕΤ, οι έξυπνες αγροτικές μονάδες παραγωγής, το οικοσύστημα οινικού τουρισμού και η υπερσύγχρονη κλινική φυσικής αποκατάστασης. Με δεδομένο επίσης ότι η λιγνιτική δραστηριότητα είναι υπεύθυνη για την εκπομπή ρύπων που επιβαρύνουν το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία και ταυτόχρονα έχει υψηλότερο κόστος παραγωγής που επιβαρύνεται επιπλέον και από το κόστος (φόρο) εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα,  επιτρέψτε μου να καταθέσω συμπληρωματικά τις παρακάτω απόψεις: Μια δράση που θα μπορούσε να συμπεριληφθεί στο master plan είναι η αξιοποίηση  του γεωθερμικού πεδίου στην περιοχή Λιμνοχωρίου Αμυνταίου (θέση Μπάνια) η οποία μπορεί να αποτελέσει πλουτοπαραγωγική πηγή για την ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος της περιοχής. Επίσης  η αξιοποίηση του γεωθερμικού πεδίου της Φλώρινας θα μπορούσε να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα των αγροτικών προϊόντων  της περιοχής με ποιοτικά αγροτικά προϊόντα, όπως λαχανικά και κηπευτικά στα θερμοκήπια του γεωθερμικού πεδίου. Ενίσχυση του θεσμού των «ενεργειακών κοινοτήτων» όπως προβλέπεται από το ν. 4513/2018  και το ν. 4685/2020 παρέχοντας τη δυνατότητα να υποβάλλουν ομαδικό αίτημα σύνδεσης και οι ενεργειακές κοινότητες (επιμελητήρια, σύλλογοι και μεμονωμένοι πολίτες) προκειμένου από τις επενδύσεις στους τομείς των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας υψηλής απόδοσης (ΣΗΘΥΑ)και της ενεργειακής διαχείρισης της παραγωγής να υπάρξει όφελος στην τοπική οικονομία με την δημιουργία εισοδήματος. Περαιτέρω ενίσχυση και ισχυροποίηση του Πανεπιστημίου Δ. Μακεδονίας, ως βασικού πυλώνα ανάπτυξης της Δυτικής Μακεδονίας και ενεργοποίηση  της «Ρήτρας Δίκαιης Μετάβασης» η θα οποία αποτελεί την ασφαλιστική δικλείδα για την εφαρμογή των δεσμεύσεων της Πολιτείας στην απασχόληση, την ανεργία και το περιφερειακό ΑΕΠ, για τα επόμενα χρόνια. Προς αυτήν την κατεύθυνση βοηθά η δημιουργία ερευνητικού οινολογικού Ινστιτούτου με έδρα το Δήμο Αμυνταίου καθώς το υψόμετρο, τα νερά, το αμμώδες έδαφος, οι χαμηλές θερμοκρασίες, οι πολλές βροχές και χιονοπτώσεις, το ήπιο και ξηρό καλοκαίρι συνθέτουν ένα μοναδικό μικροκλίμα που καθιστάτα κρασιά της ευρύτερης περιοχής ξεχωριστά παγκοσμίως. Επίσης η δημιουργία ενός Ινστιτούτου με έδρα το Δήμο Πρεσπών θα μπορούσε να αναδείξει την πλούσια βιοποικιλότητα όλης της περιφερειακής ενότητας αφού οι 6 λίμνες της περιοχής εξασφαλίζουν συστηματική προώθηση της έρευνας, βελτίωση της γνώσης ,οργάνωση βάσης δεδομένων και χρήση δεικτών παρακολούθησης των ειδών και της κατάστασης των οικοτόπων τους, ανίχνευση, αναγνώριση και αντιμετώπιση των επιπτώσεων σε αυτήν από τα εισβάλοντα ξενικά είδη. Η Διατήρηση της Βιοποικιλότητας και η ανάσχεση της απώλειάς της συμβάλει σε όλους τους αναπτυξιακούς τομείς της περιοχής με έμφαση στην αγροτική ανάπτυξη, στις υποδομές μεταφορών και ενέργειας, την εδαφική συνεργασία, την κλιματική αλλαγή και τον τουρισμό. Περιβαλλοντική αποκατάσταση και εξυγίανση των ρυπασμένων εδαφών από τη λιγνιτική και βιομηχανική δραστηριότητα. Οι εκσκαφές και οι αποθέσεις των γαιωδών υλικών (αγόνων υλικών και τέφρας η  δέσμευση εκτάσεων για μεγάλα χρονικά διαστήματα, η μεταβολή της μορφολογίας του εδάφους, η μετακίνηση των οικισμών και η υποβάθμιση των χώρων διαβίωσης άγριας πανίδας έχουν μειώσει σημαντικά την αξία της γης. Επιβάλλεται πριν  τη χωροθέτηση των νέων χρήσεων γης, να προηγηθεί η περιβαλλοντική αποκατάσταση και εξυγίανση των εδαφών. Επομένως για να ξεκινήσουν τα σχεδιαζόμενα νέα έργα  και να καταστεί αξιοποιήσιμη η περιοχή θα απαιτηθεί να προηγηθούν οι δράσεις της περιβαλλοντικής αποκατάστασης και ενσωμάτωσης νέων υλικών και νέων τεχνολογιών που θα άρουν τη γεωτεχνική αστάθεια των εδαφών και θα προσφέρουν σταθερή θεμελίωση πρώτα από όλα στα κτίρια, στην αλυσίδα των νέων υποδομών, στο οδικό δίκτυο, στις γέφυρες, στα δίκτυα κοινής ωφέλειας, στα έργα αντιστήριξης και σε όλες τις νέες κτιριακές, ενεργειακές και περιβαλλοντικές υποδομές. Συμπερασματικά ο μετασχηματισμός που καλούμαστε να υλοποιήσουμε, ως πολίτες και φορείς της Δυτικής Μακεδονίας περικλείει  πολλαπλές προκλήσεις. Απαιτεί μεγάλες αλλαγές σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητάς μας. Μεταξύ άλλων, θα πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε τον τρόπο σκέψης μας, τις συνέργειες μεταξύ των υποδομών και την ενσωμάτωσή τους σε ένα ενιαίο πλαίσιο «έξυπνης ενεργειακής διαχείρισης», τις πρώτες ύλες και τις διεργασίες στη βιομηχανία, την καλλιέργεια της γης, το περιεχόμενο της εκπαίδευσης, ακόμα και το αντικείμενο των επαγγελμάτων του μέλλοντος. Συνολικά, καλούμαστε να εφαρμόσουμε μια νέα, ολιστική προσέγγιση, με έμφαση στη σύζευξη διαφορετικών τομέων και στην κυκλική οικονομία η οποία συνάδει με τους στόχους της χώρας μας, ως μέλους της Ε.Ε. στο πλαίσιο των νομικών δεσμεύσεων της, με ορίζοντα το 2050. Μπούτσκου Λεμονιά Πολιτευτής ΝΔ ΠΕ Φλώρινα