Σήμερα θα ήταν Κυριακή του Πανηγυριού

 

Για την Εμποροπανήγυρη Αμυνταίου, κάποτε και Ζωοπανήγυρη, πίστευα πως ισχύει ό,τι και για τον Μάρτη και τη Σαρακοστή.

Πρώτο δεκαήμερο Οκτωβρίου, μου ήταν αδιανόητο να υπάρχει

χωρίς πανηγύρι.

Αμ δε! Λογάριαζα χωρίς τον ξενοδόχο και εν προκειμένω χωρίς τον SARS-CoV-2.

Για φέτος το μεγάλο, πολύχρωμο, πολυήμερο και πολύκοσμο παζάρι, που λογάριαζε λειτουργικές και τις πιο αντίξοες καιρικές συνθήκες, κρύο, βροχή, αέρα και διεξαγόταν, αναστέλλει την παροχή των «υπηρεσιών του».

Δεν έπρεπε βεβαίως να γίνει κάτι διαφορετικό.

Στις μέρες μας, που η COVID-19 κινείται υποχθόνια σαν τον ασπάλακα, όχι στους κήπους αλλά στις γειτονιές και στις αυλές μας, σε μαγαζιά και καφέ, σε δεξιώσεις και συναθροίσεις, σε χώρους εργασίας και αναψυχής, η διεξαγωγή της Εμποροπανήγυρης έγινε απαγορευτική.

Το πανηγύρι στο Αμύνταιο είναι ένας θεσμός, που κρατάει εδώ και δεκαετίες, μια παράσταση φανταστική, ένα τριήμερο, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή και μισή Δευτέρα, το οποίο σαν τη λεβάντα, η οποία προσελκύει τις μέλισσες, έτσι και αυτό συγκεντρώνει κόσμο αμέτρητο, από παντού ολόγυρα, ακόμη και από τη Βόρεια Μακεδονία.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 είχα μαθητή στην Γ΄ τάξη του Δημοτικού Σχολείου τον Μάκη.

Ο Μάκης ήταν ξεφτέρι στην αριθμητική, υστερούσε όμως στην ανάγνωση και τη γραμματική. Κάθε μέρα στο δίωρο των Ελληνικών τον είχα δίπλα στην έδρα και εξατομικευμένα τον βοηθούσα για να ανακτήσει «το χαμένο έδαφος». Ερχόταν στο σχολείο φορώντας σαγιονάρες.

Όσο ο καιρός ήταν καλός δεν του έλεγα τίποτα. Όταν όμως μια μέρα, κρύα και βροχερή, πρώτες ημέρες Οκτωβρίου, τον είδα ακόμη με τις σαγιονάρες, τον ρώτησα γιατί συμβαίνει αυτό.

Μου απάντησε, χωρίς κανένα σύμπλεγμα, πως η μητέρα του θα του αγοράσει καινούρια παπούτσια, τη Δευτέρα από το πανηγύρι του Αμυνταίου!

Την εμπειρία αυτή επικαλούμαι κάθε φορά όταν φίλοι υποστηρίζουν ότι το πανηγύρι δεν έχει «ποιοτικό προϊόν», δεν βοηθάει την οικονομία της πόλης, ότι «ταλαιπωρεί» τη λειτουργία της. Πιστεύω ότι έχουν άδικο.

Οι εμποροπανηγύρεις θεσμοθετήθηκαν με σκοπό οι καταναλωτές της υπαίθρου να βρίσκουν, στον τόπο κατοικίας τους ή πολύ κοντά σ’ αυτόν, ποικιλία προϊόντων, προικιά, κουζινικά, εργαλεία, παιχνίδια, ρούχα και παπούτσια σε προσιτές τιμές, που δεν τα έβρισκαν στον τόπο τους τον υπόλοιπο καιρό.

Διεξάγονται μάλιστα μετά τη συγκομιδή του κυρίαρχου αγροτικού προϊόντος!

Επίσης, έδιναν ευκαιρία για διασκέδαση, η οποία ήταν δυσεύρετη στις επαρχιακές κωμοπόλεις.

Στα πανηγύρια της δεκαετίας 1955-1965 σε δύο τουλάχιστον καφενεία του Αμυνταίου, στο καφενείο  «Ο Αβέρωφ» του Πέτρου Χασιώτη στη Μεγάλου Αλεξάνδρου και στο καφενείο του Παυλάκου Κλιάνη στην Ε΄ Μεραρχίας γινόταν το Σάββατο και την Κυριακή γλέντι με φαγοπότι και μουσική.

Τις χρονιές εκείνες τα πανηγύρια είχαν και μια σπουδαία καλλιτεχνική πλευρά. Κάποιο Θεατρικό Μπουλούκι έστηνε τη λυόμενη θεατρική αίθουσά του (τσαντίρι) στην Πλατεία Αγοράς μπροστά από το φαρμακείο της Ελένης Κατσούλη και για μια εβδομάδα έδινε θεατρικές παραστάσεις με διαφορετικό έργο κάθε βράδυ. Σε αφίσες στην είσοδο είχα διαβάσει δύο τίτλους: «Η ωραία του Πέραν» και «Η Γκόλφω και ο Τάσος». Βέβαια έρχονταν και σπουδαίοι ταχυδακτυλουργοί, τους οποίους εμείς οι μικροί θαυμάζαμε πολύ!

Παράλληλα με το πανηγύρι πραγματοποιούνταν, με φορέα διοργάνωσης την Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών Αμυνταίου, Έκθεση Γεωργικών Προϊόντων της περιοχής, στη Λέσχη Προσκόπων.

Ο πατέρας μου, γεωργός από παιδί στη δούλεψη του Παπαλάμπρου στο Τοιχιό Καστοριάς, καμάρωσε πολύ όταν πήρε «εύφημο μνεία» για τα καλύτερα κρεμμύδια, πλεγμένα στις πιο περιποιημένες πλεξούδες, αρχέγονη «τυποποίηση» κρεμμυδιών ξεραμένα στον ήλιο.

Τα χρόνια έτρεξαν, το πανηγύρι γιγαντώθηκε, ο πρώτος του πυρήνας διεξαγωγής, η Πλατεία Αγοράς (Γ. Μόδη), δεν το χωράει πια και έτσι απλώθηκε εκπληκτικά από το 2^ο Δημοτικό Σχολείο μέχρι το Πνευματικό Κέντρο, πάνω από το Πάρκο, και μέχρι τα ΕΛΤΑ και τη Λέσχη Αξιωματικών.

Το Αμύνταιο πλημμυρίζει από κόσμο, καταναλωτές ψωνίζουν, τρώνε, πίνουν, διασκεδάζουν.

Μικροί και μεγάλοι σε εγρήγορση, σε κινητικότητα…

Παππούδες και γιαγιάδες καμαρώνουν τα εγγόνια τους στο Λούνα Πάρκ, τα φορτώνουν με «παιχνίδια από το πανηγύρι», χαίρονται μαζί τους, θυμούνται τα δικά τους νιάτα…

Και φέτος; Τίποτα. Το Αμύνταιο άδειο, χωρίς παλμό, χωρίς καρδιά. Τα ίδια και τα ίδια.

Ένα αβάσταχτο κενό…

Άντε! Του χρόνου, τον Οκτώβριο όλοι μαζί πάλι, να «πανηγυρίσουμε» μαζί με τα 200 χρόνια από το 1821.

 

Κυριακή  4 Οκτωβρίου 2020

Θ. Τραϊανός