*Γνωριμία με Φιλοσόφους-Σοφιστές-Σοφούς και Νομοθέτες της Αρχαίας Ελλάδας:Λυκόφρων – Γλαύκων - Αντιφών

 

Οι απόψεις των δυο πρώτων από αυτούς περιήλθαν σ' εμάς από τον Πλάτωνα και τον, Αριστοτέλη, κατά το έτος 1915, οπότε

ανακαλύφθηκε  πάπυρος, που περιείχε αποσπάσματα έργου του Άντιφώντα με τον τίτλο "περί αληθείας", που μας ενημερώνει για τις αντιλήψεις τους.

Ο Λυκόφρων ήταν από τους πρώτους που αισθάνθηκε την ανάγκη συγκερασμού της σοφιστικής θεωρίας προς την πραγματικότητα, δεχόμενος ότι:

1"Ο γραπτός νόμος είναι συνθήκη και εγγυητής αλλήλοις των δικαίων".

Δηλαδή συμφωνία των επί μέρους πολιτών, των ατόμων, αµοιβαίως αναγνωρίζουσα τα δικαιώματα ενός εκάστου.

Ο Γλαύκων παρατηρεί, ότι ενώ προφανώς δια τον φύσει ισχυρότερον θα ήτο ν΄ αδικεί χωρίς να τιμωρείται, τον φύσει ασθενέστερον θα συνείχεν ο φόβος και η διαρκής αγωνία, ότι θα ήτο αναγκασμένος ν' ανέχεται την αδικίαν, χωρίς να δύναται να υπερασπίσει εαυτόν.

Εξ απόψεως αποτελέσμοπος διαπιστώνει, ότι επειδή η ωφέλεια ην αποκομίζει ο αδικών και μη τιμωρούμενος, είναι µικροτέρα της ζημίας ην υφίσταται ο αδικούμενος και µη δυνάμενος να υπερασπίσει εαυτόν.

Οι άνθρωποι κατέφυγαν στην συμβατική λύση, συνομολογήσαντες αμοιβαίο

Σεβασμόν των δικαιωμάτων ενός εκάστου, ονομάσαντες την γραπτήν αυτήν

επιταγήν "νομιμον" και *δίκαιον".

"Το δε δίκαιον εν μέσω ον τούτων αμφοτέρων αγαπάσθαι ουχί ως αγαθόν, αλλά ως αρρωστία του αδικείν τιμώμενον".

Ο Αντιφών διαπιστώνοντας και αυτός την αντίθεση μεταξύ του γραπτού και αγράφου νόμου και αναλύοντας τα αίτια της αντίθεσης, αναζήτησε τον τρόπο με τον οποίο το άτομο θα μπορούσε να πολιτεύεται στην πόλη, σαν μέλος της ομάδας και να διατηρεί συγχρόνως τον σύνδεσμο του προς το φυσικό δίκαιο.

Διατυπώνει την άποψη, ότι ο άνθρωπος σαν μέλος του συνόλου, οφείλει στις σχέσεις του προς αυτό να τηρεί "δικαιοσύνην", δηλαδή να προσαρμόζεται και να πειθαρχεί προς το έννομο καθεστώς που ισχύει στην πόλη. "Δικαιοσύνη ουν τα της πόλεως νόμιμα εν ήί αν πολιτεύεται τις μη παραβαίνειν".

Ο Αντιφών ως γνήσιος σοφιστής, αποβλέποντας κυρίως στο ατοµικό συμφέρον του πολίτη, το οποίο είναι η διατήρηση του συνδέσμου του προς την πόλη, τον συμβουλεύει, ώστε στις εξωτερικές του σχέσεις προς τους τρίτους να συμμορφούται προς τα νόμιμα της πόλεως, προς τις επιταγές δηλαδή του θετού δικαίου.

 Όμως παράλληλα ο Αντιφών, συνεπής προς το αξίωμα του Πρωταγόρα “πάντων πραγμάτων μέτρον άνθρωπος?” υποστηρίζει, ότι το άτομο στις εσωτερικές του σχέσεις, πρέπει να προσαρμόζεται προς το φυσικό δίκαιο, δηλαδή προς τον άγραφο νόμο.

Αναλύει το διάφορο περιεχόμενο και τους σκοπούς τόσο του αγράφου, όσο και του γραπτού νόμου.

"Τα της φύσεως νόµιμα - τα της πόλεως νόμιμα.

Ενώ το φυσικό δίκαιο δίνει στον άνθρωπο αυτονομία και ελευθερία δράσεως, το θετό δίκαιο δημιουργεί δεσμεύσεις, που εξαρτώνται από το συμφέρον της πόλεως, αποβαίνουν σε βάρος του ατομικού συµφέροντος του ανθρώπου:

"Πολλά των κατά νόμον δικαίων, πόλεμίως τη φύσει κείται".

Διομήδης Παναγιωτίδης

Συντ/χος Δικηγόρος

*Η ηλεκτρονική εφημερίδα μας, σε συνεργασία με τον συντοπίτη  συνταξιούχο δικηγόρο Διομήδη Παναγιωτίδη, προβαίνει, με σειρά άρθρων, στη δημοσίευση  κειμένων που αφορούν στην γνωριμία των αναγνωστών με αρχαίους  Φιλοσόφους- Σοφιστές  -Σοφούς και  νομοθέτες