Ορεινές διαδρομές: Στο Σμόλικα (ΦΩΤΟ)

 

Το καλοκαίρι του 1934, για ένα μήνα ανάμεσα σε Ιούνιο και Ιούλιο, ήρθαν στην Ελλάδα ο Emilio Comici, Τριεστίνος

αλπινιστής και η Anna Escher, ονομαστή κι αυτή αναρριχήτρια και «έγραψαν» στα βουνά μας μια «ορεινή τριλογία».

Το πρώτο μέρος της αναφέρεται στην ανάβασή τους στον Παρνασσό, στο βουνό των Μουσών.

Το δεύτερο αφορά τον Όλυμπο, το βουνό των θεών. Στις ψηλές κορυφές του, το Μύτικα και το Στεφάνι, χάραξαν τις πρώτες στην ιστορία του Ολύμπου αναρριχητικές διαδρομές.

Το τρίτο μέρος είναι μια μικρή περιπέτεια στο δρόμο για το Σμόλικα, στην οποία κατά κάποιο τρόπο «συμμετέχει» και το Αμύνταιο.

Γράφει λοιπόν ο Comici:

«Στη Θεσσαλονίκη η κυρία Escher πρότεινε να επισκεφτούμε το δεύτερο μεγαλύτερο βουνό της Ελλάδας, το Σμόλικα.

Πώς μπορούμε όμως να πάμε;»

Ένας ταξιδιωτικός πράκτορας στον οποίο απευθύνθηκαν τους είπε:

«Αύριο, στις 4:30 αναχώρηση με το τρένο για Αμύνταιο. Άφιξη στις 12:00. Από εκεί με το λεωφορείο της γραμμής για Καστοριά, μέχρι τα Γρεβενά. Εκεί διανυκτέρευση ή αν δεν είσαστε κουρασμένοι, με τα πόδια δυο ώρες μέχρι τη Σαμαρίνα, στους πρόποδες του Σμόλικα». Τελικά όμως απ’ όσα μας είπε ο κύριος, η μόνη αλήθεια ήταν ότι το τρένο έφευγε στις 4:30.

Κατεβήκαμε στο Αμύνταιο, 30 χλμ. έξω από τη Φλώρινα και βγήκαμε από το σταθμό σίγουροι πως το επόμενο που θα δούμε θα είναι το ωραίο μας λεωφορείο με την αναγραφή «Προς Γρεβενά».

Αντί γι’ αυτό όμως είδαμε στη γωνία μιας γυμνής, σκονισμένης και ηλιοκαμένης πλατείας δυο μικρά μισοκουρασμένα λεωφορειάκια. Ρωτήσαμε πιο από τα δύο φεύγει για Γρεβενά. «Δεν έχουμε ξανακούσει γι’ αυτό το μέρος», ήταν οι πρώτες απαντήσεις.

Τελικά μετά από μια μικρή Οδύσσεια, που κράτησε τρεις μέρες, έφθασαν μέσω Καστοριάς και Γρεβενών, στη Σαμαρίνα.

Ο Comici περιγράφει με γλαφυρότητα την εμπειρία τους στην Καστοριά, στα Γρεβενά και στη Σαμαρίνα, χαρίζοντάς μας μια εξαιρετική και αυθεντική τοιχογραφία της Δυτικής Μακεδονίας του 1934.

Για την ανάβασή τους στο Σμόλικα γράφει:

«Ετοιμαστήκαμε για την αναχώρηση. Σκοινί, αναρριχητικά παπούτσια, καρφιά και σφυρί; Δεν είχαμε τίποτα απ’ όλα αυτά. Για το Σμόλικα θα μας είναι αχρείαστα. Αντί γι’ αυτό η τοπική Αστυνομία ήθελε να μας δώσει ένοπλη συνοδεία για να μας προστατεύει από τους ληστές.

Αρνηθήκαμε ευγενικά διότι στο χωριό μάς είχαν πληροφορήσει πως εδώ και αρκετό καιρό οι ληστές έχουν εξαφανισθεί.

Μετά από δύο ώρες πεζοπορίας αντικρίσαμε επιτέλους το Σμόλικα.

Ανεβοκατεβαίνοντας τη γυμνή ράχη φτάσαμε στην κορυφή.

Ήμασταν οι πρώτοι αλπινιστές που επισκέφθηκαν αυτό το απομακρυσμένο βουνό, που δεν παρουσίαζε καμία δυσκολία.

Κάποιοι από τους καλούς μου φίλους θα σκέφτονται: «Τι απογοήτευση για τον Comici! Να κάνει ένα τέτοιο μεγάλο ταξίδι και μετά να ανέβει στην κορυφή χωρίς να μπορέσει να βαθμολογήσει τη διαδρομή έστω και με τον πρώτο βαθμό δυσκολίας!»

Όχι! Πρέπει να πω το διασκεδάσαμε αφάνταστα ακόμα κι αν δε νιώσαμε ίλιγγο στο Σμόλικα. Αντί γι’ αυτό μας έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσουμε μια ιδιαίτερη χώρα: γυμνή, θλιμμένη, μονότονη, από τον ήλιο καμένη…Μας έμεινε μια νοσταλγική ανάμνηση στην καρδιά. Δεν μετανιώσαμε που ήρθαμε και ούτε το χρόνο που χρειάστηκε δε λυπηθήκαμε. Μαζί μας κουβαλούσαμε την ευχάριστη ανάμνηση όσων είχαμε δει και γευθεί.»

Σημείωση: Το κείμενο του Comici για την Ελλάδα βρέθηκε τυχαία από τον Παύλο Τσιαντό σε κάποια βιβλιοθήκη στην Τσεχία. Το μετέφρασε ο ίδιος και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Ανεβαίνοντας»

 

Όλα αυτά πριν μια ολάκερη ζωή!

Σήμερα ο Σμόλικας, για τους φίλους της ορειβασίας, είναι ίσως ο δημοφιλέστερος προορισμός μετά τον Όλυμπο και τη Δρακόλιμνη της Τύμφης (Αστράκα-Γκαμήλα).

Η προσέγγισή του πια είναι παιχνιδάκι. Ανεβαίνεις δε στην κορυφή του και επιστρέφεις, αν το θέλεις, και αυθημερόν.

Η πυραμίδα της κορυφής του, με τις απότομες κλίσεις, μαγνητίζει, προσελκύει κάθε ορεινό πεζοπόρο, ιδιαίτερα όταν χαλαρώνει εντός του βαρυτικού πεδίου του, στις όχθες της Δρακόλιμνής του!

Το να ανέβεις στην κορυφή του, αποκτά την εκδοχή μιας «Ιθάκης» ορειβατικής!

Το μονοπάτι μετά τη Δρακόλιμνη έχει κατεύθυνση ανατολική και σιγά σιγά παίρνει την ανηφόρα.

Στην αρχή είναι ευδιάκριτο, καλοσχηματισμένο, δεν το χάνεις.

Κερδίζοντας όμως ύψος, ακολουθείς κόκκινα σημάδια σε πέτρες και σημαδούρες -οδηγούς από σωλήνα, που πολλές είναι πεσμένες από το χιόνι του χειμώνα.

Είναι τραχύ και όσο πλησιάζουμε στην αλπική ζώνη όλο πέτρα.

Η ανηφόρα είναι δύσκολη, βασανιστική, σε εξουθενώνει.

Όμως αυτή σε οδηγεί στην κορυφή.

Τα πόδια βαραίνουν, τα βήματα όλο και μικραίνουν αλλά σιγά και σταθερά πλησιάζουμε. Σύντομες στάσεις, λίγες γουλιές νερό, γρήγορες ματιές προς την κορυφή, συνεχίζουμε. Στη μέση της διαδρομής διασχίζουμε το τελευταίο αλπικό λιβάδι.

Η κλίση του μονοπατιού γίνεται ηπιότερη, ο ρυθμός μας κατεβάζει στροφές.

Τα γαυγίσματα μιας σκυλίτσας, που συντροφεύει το τσομπάνο καθώς βόσκει το κοπάδι του, τόσο ψηλά, τα ακούμε λυτρωτικά στην κοπιώδη ανάβασή μας.

Πλησιάζουμε στην κορυφή.

«Το φθάσιμον εκεί ειν’ ο προορισμός σου».

Την βλέπουμε λίγο πιο ψηλά, γοητευτική σαν αρχαία λήκυθο.

Ο Ηλίας ήδη έχει φθάσει. Είναι εκεί.

«Λίγο ακόμα να σηκωθούμε,

Λίγο ψηλότερα…

Λίγο ακόμα θα ιδούμε…»

(Σεφέρης)

Το μονοπάτι πιο απότομο, σε γειώνει.

Τελευταία στάση, τελευταία γουλιά νερού, τελική ανάσα και να είμαστε στην κορυφή. 2.637μ. ύψος.

Στην δεύτερη ψηλότερη κορυφή της Ελλάδας.

Μας κατακλύζουν συναισθήματα πληρότητας και ικανοποίησης. Νιώθουμε πως το μέρος δονείται από την παρουσία μας.

Δυο αλεξικέραυνα υπογραμμίζουν την επικινδυνότητα της κορυφής  σε βροχερό καιρό.

Η ματιά μας, άπληστη, περιπλανιέται στον ορίζοντα.

Ο καιρός είναι εξαιρετικά θαυμάσιος.

Η ατμόσφαιρα διαυγής. Η θέα, που ρουφάει η ματιά μας, δορυφορική, συγκλονιστική.

Ανατολικά στον πιο μακρινό ορίζοντα, πάνω από την καλοκαιρινή αχλύ, προβάλλουν οι ψηλές κορυφές του Ολύμπου. Λίγες είναι οι φορές, που ο Όλυμπος είναι ορατός από το Σμόλικα. Κι όταν φαίνεται είναι για να στείλει το μήνυμα στο Γέρο ( την ψηλότερη κορυφή του Σμόλικα) ποιος έχει τα πρωτεία σε ύψος.

Στα νότια ολάκερη η Τύμφη.

Μας καθηλώνει το φοβερό ανάγλυφό της, η πληθωρική παρουσία της. Ιδιαίτερα η Γκαμήλα, η Τσούκα Ρόσσα, η Αστράκα.

Ορθοπλαγιές, λούκια, σάρες…

Η επιτομή του κάθετου!

Στα βόρεια ο ιστορικός Γράμμος, το πολύπαθο βουνό, θέατρο των στρατιωτικών επιχειρήσεων στη διάρκεια του εμφυλίου!

Χαμηλά με κατακόκκινα τα κεραμίδια, το χωριό Κεράσοβο.

Δυτικά η λεκάνη της Κόνιτσας και η Νεμέρτσικα.

Κι ολόγυρα, παντού άλλα βουνά. Βίτσι, Σινιάτσικο, Βέρμιο, Καϊμακτσαλάν, Λάκμος, Τζουμέρκα, η Βασιλίτσα, το Αβγό, η Φλέγγα.

«Μεγάλος είσαι Κύριε και θαυμαστά τα έργα Σου».

Τα αποταμιεύουμε όλα στην κιβωτό των εμπειριών, των αναμνήσεων!

Επιστρέφουμε.

Ο κατήφορος απαιτεί περισσότερη προσοχή, απόλυτη αυτοσυγκέντρωση.

Τα διαστρέμματα καιροφυλακτούν, οι τετρακέφαλοι των μηρών είναι σε εγρήγορση.

Είναι όμως πιο εύκολη η κατάβαση. Μας δίνει την άνεση να εμπεδώσουμε την ομορφιά του τοπίου, στις λιγότερες στάσεις μας.

Η Δρακόλιμνη του Σμόλικα, σ’ ένα πλάτωμα του βουνού ορατή διαρκώς από ψηλά, καρδιόσχημη, δανείζεται πάντα το χρώμα του ουρανού και θυμίζει το πέρασμα των αιώνων, την αέναη διαμόρφωση του φλοιού της γης.

Οι μικροί τρίτωνες, μοναχικοί κολυμβητές στα δροσερά νερά της, την καθιστούν ιδιαίτερο βιότοπο.

Καθρεφτιζόμαστε για δεύτερη φορά στα καθαρά νερά της (η πρώτη ήταν στο ανέβασμα) και παίρνουμε τις τελευταίες ανάσες ξεκούρασης, πριν το τελευταίο κομμάτι της επιστροφής ως την στάνη των κτηνοτρόφων, όπου έχουμε αφήσει το Subaru.

Στη Δρακόλιμνη φτάσαμε αρκετά γρήγορα και εύκολα ακολουθώντας το μονοπάτι Ο3 από την τοποθεσία, στην οποία καταλήγει  ένας καλής βατότητας δασοκτηνοτροφικός δρόμος, που έχει αφετηρία το χωριό Πάδες της Κόνιτσας. Εκεί υπάρχει σε λειτουργία μαντρί και καλύβα κτηνοτρόφων από την Παραμυθιά.

Το μονοπάτι ελίσσεται σε αραιό δάσος λευκής πεύκης (ρόμπολο), έχει ήπιες κλίσεις, είναι εύκολο και ακίνδυνο.

Γρήγορα συναντιέται, στο διάσελο της Μαγγουρίδας, με το μονοπάτι που έρχεται από το καταφύγιο του Σμόλικα στο Παλιοσέλι.

Η διαδρομή είναι πανέμορφη.

Ρόμπολα, αλπικά λιβάδια και κοπάδια προβάτων που βόσκουν συνθέτουν ειδυλλιακές εικόνες.

Η θέα και από εδώ είναι έξοχη.

Στο χωριό Πάδες φτάσαμε μέσω Βασιλίτσας από το κόμβο Μαυραναίων της Εγνατίας οδού. Επιστρέψαμε μέσω Κόνιτσας και Ιωαννίνων.

Στοιχεία διαδρομής: Αυθημερόν.

Δασικός δρόμος: Πάδες-Στάνη κτηνοτρόφων: 10 χλμ.

Στάνη-Δρακόλιμνη:2,5 χλμ.

Δρακόλιμνη-Κορυφή: 2 χλμ.

Χαμηλότερο υψόμετρο: 1.900 μ.

Ψηλότερο υψόμετρο: 2.637 μ.

Ήμασταν εκεί:

Θανάσης Τόιτος, Λάζαρος Ηλιόπουλος, Ορέστης Ρώμας, Ηλίας Κωτσόπουλος, Γιάννης Λιάσης, Γιάννης Τραϊανός κι εγώ.

 

Αύγουστος 2017

Θανάσης Τραϊανός