Ορεινές περιηγήσεις. Από την Αγία Βαρβάρα του Ξινού Νερού στην Τσερβενίτσα

Είναι μια από τις δασώσεις περιοχές της ορεινής υπόστασης του Δήμου

Αμυνταίου όπου ζουν, φωλιάζουν και τριγυρίζουν, καφετιές αρκούδες.

Περιδιαβαίνουμε στις νοτιοανατολικές πλαγιές του Βιτσίου, αυτές που βλέπουμε από το Αμύνταιο, με συχνότητα εξόδου νεοσύλλεκτου από τον λόχο του, όμως ποτέ δε διασταυρώθηκαν τα…ξίφη μας.

Η αρκούδα ζει μοναχικά και δεν επιτίθεται αν δεν προκληθεί.

Έχουμε φωτογραφίσει πατημασιές της και οσμιστεί πέρασμά της, ακόμη και στον Γιακά και τη Σαμαρόπετρα, αλλά ποτέ την ίδια, αυτοπροσώπως, την άγρια ομορφιά της!

Έχω τη βεβαιότητα ότι μας ακούει, μας οσφραίνεται από μακριά και αλλάζει ρότα ή κρύβεται.

«Πολλά τα δεινά κι ουδέν ανθρώπου δεινότερον πέλει» απαγγέλλει ο Χορός των Γερόντων στην «Αντιγόνη» του Σοφοκλέους.

«Πολλά είναι τα φοβερά, μα τίποτα δεν υπάρχει πιο φοβερό από τον άνθρωπο» ή όπως το μετέφρασε ο Κ.Χ. Μύρης (Κώστας Γεωργουσόπουλος, ο έξοχος θεατρικός κριτικός, συγγραφέας, μεταφραστής και στιχουργός, που μας «άφησε» πρόσφατα), «πολλά γεννούν το δέος˙ το μέγα δέος ο άνθρωπος γεννά» ή όπως το λέω εγώ, «ο άνθρωπος είναι που τρομάζει όλα τα ζωντανά».

Το ξωκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας σε δεσπόζουσα θέση στις παρυφές του Ξινού Νερού αποτελεί την αφετηρία μας.

Κινούμαστε στον αγροτικό δρόμο που ανηφορίζει προς την Πίστι Βόντα κι από εκεί προς το διάσελο ανάμεσα στην Καρλιούσκα και την Τσερβενίτσα στην πλάτη του Ξινού Νερού.

Τον δρόμο, στα πρώτα βήματά μας, ομορφαίνουν, στο πλάι, μικρές και μεγάλες κοπρίφκες, μελικοκιές, φυλλοβόλα δέντρα με γκρίζο, γυαλιστερό φλοιό και σφαιρικούς καρπούς σαν στραγάλια. Όταν ωριμάσουν γίνονται βυσσινί. Κάθε φθινόπωρο οι καρποί της κοπρίφκας γίνονταν αντικείμενο παιχνιδιού με φυσοκάλαμο.

Θυμάμαι τη δεκαετία του 1980, μαθητές μου στο Δημοτικό Σχολείο Ξινού Νερού και ιδιαίτερα τον Δημήτρη και τον Χρήστο να πρωτοστατούν σε αναίμακτες αψιμαχίες με φυσοκάλαμο.

Μετά καμιά εκατοσταριά βήματα οι λυγερόκορμες κοπρίφκες μάς αφήνουν και στα πλαϊνά του δρόμου ξεφυτρώνουν μέσα από πέτρες παλιούρια, αγκάθια του Χριστού ή της Ιερουσαλήμ. Είναι σκληροί θάμνοι ή μικρά δέντρα με σουβλερά αγκάθια και χαρακτηριστικούς καστανοκίτρινους ξηρούς καρπούς σαν μικρούτσικοι δίσκοι.

Ο δρόμος ολοένα και ανηφορίζει και στις παρακείμενες χέρσες εκτάσεις, στην ούγια του πευκοδάσους, δεκάδες κυψέλες δηλώνουν εμφατικά ότι η περιοχή είναι και μελισσότοπος. Ο Πέτρος, ο Γρηγόρης, ο Παναγιώτης και αρκετοί άλλοι ερασιτέχνες ή επαγγελματίες μελισσουργοί δρέπουν μέλι άριστης ποιότητας καθώς η πολυσχιδής χλωρίδα της τοποθεσίας με την κλιμακωτή ανθοφορία της προσφέρει στις μέλισσες μοναδική τροφή.

Σύντομα ο αγροτικός δρόμος εξελίσσεται σε δασικό καθώς ανηφορίζοντας στις πλαγιές της Καρλιούσκας εισέρχεται σε όμορφο πευκόδασος. Στις φουρκέτες του η θέα προς τα νοτιοανατολικά είναι πανέμορφη.

Μετά δύο χιλιόμετρα ανηφορικής πεζοπορίας ο δρόμος πλέον εισχωρεί σε δάσος στο οποίο κυρίαρχη παρουσία έχουν δύο είδη βελανιδιάς, η Χνοώδης και η Μακεδονική. Για τον πατέρα μου οι βελανιδιές ήταν τα «ντπ» ή απλά «δέντρο» και τις είχε σε μεγάλη υπόληψη. Μου έλεγε, όταν τό ’φερνε η κουβέντα, πως το «δεντρίσιο ξύλο είναι το καλύτερο για ξύλινα γεωργικά εργαλεία, όπως το οράλο, ξύλινο αλέτρι, έπιπλα αλλά και για τη φωτιά στο τζάκι ή την ξυλόσομπα». Εξάλλου και η γιαγιά Σοφία και η γιαγιά Ευτέρπη «έκαιγαν» τον ξυλόφουρνο με σιούμα, ξερόκλαδα βελανιδιάς.

Στα δυόμισι χιλιόμετρα, από την αφετηρία μας, φτάνουμε στο διάσελο μεταξύ της Καρλιούσκας και της Τσερβενίτσας.

Εκεί ακολουθούμε τη δεξιά διακλάδωση του δρόμου, η οποία τρυπώνει σε πυκνότερο δάσος στις πλαγιές πια της Τσερβενίτσας, η οποία οφείλει το όνομά της στα κοκκινοχώματα του εδάφους της (κόκκινη άργιλος).

Η σύνθεση του δάσους είναι πλουσιότερη και εκτός από τις βελανιδιές αναγνωρίζω σφενδάμια, γαύρους, φράξους και σμρένκες (κέδρους). Ο ανήφορος είναι μακρόσυρτος αλλά στα μέτρα μας και μετά χίλιες ανάσες καταλήγουμε στην κορυφή της Τσερβενίτσας, ένα ειδυλλιακό ξέφωτο, άριστο μέρος για οργανωμένο πικ νικ.

Το τοπίο είναι θαυμάσιο.

Η λίμνη των Πετρών, τμήμα της Βεγορίτιδας, το Καϊμακτσαλάν, το Βέρμιο, οι αμπελώνες στη Σαμαρόπετρα, στο Ράστο και στον Γιακά του λόφου, το Αμύνταιο, η Λεβαία ξεπροβάλλουν μπροστά μας έτσι όπως δεν τα αντικρίζουμε στην πεζή καθημερινότητά μας.

Ένα εκπληκτικό ενσταντανέ της λεκάνης του Αμυνταίου από τα δυτικά κι από ένα μπαλκόνι στα 900 μ. υψόμετρο.

«Μάγεμα η φύσις κι όνειρο στην ομορφιά και χάρη.»

Επιστρέφουμε χωρίς να κάνουμε μεταβολή.

Κατηφορίζουμε προς τα ανατολικά και νότια προς τη σιδηροδρομική γραμμή και τον νέο δρόμο για τη Φλώρινα. Η περιοχή είναι και έξοχος κυνηγότοπος. Αγριογούρουνα, λαγοί, πέρδικες είναι τα σπουδαιότερα θηράματα. Η διαδρομή δε δρασκελίζει ούτε τις γραμμές του τρένου ούτε τον δημόσιο δρόμο. Διαγράφει μια εξαιρετική κούρμπα στην κατηφορική κοκκινοπλαγιά και οδεύει δυτικά προς την Αγία Βαρβάρα. Κινείται πρώτα στις απολήξεις του πευκοδάσους της Τσερβενίτσας και στην εξέλιξή της συμβαδίζει με τον ομώνυμο αμπελώνα με κυρίαρχη ποικιλία το ξινόμαυρο (ποπόλκα).

Μετά από δυο ώρες πεζοπορίας και αφού διατρέξαμε οκτώ χιλιόμετρα βρισκόμαστε και πάλι στην Αγία Βαρβάρα και κρεμάμε τα μπατόν στο…πορτμπαγκάζ του Astra!

 

Θανάσης Τραϊανός