Περί Ποίησης και Τέχνης

 

 Του Δημ. Δημόπουλου

ΠΟΙΗΣΗ είναι  η έκφραση   του ιδανικού καλού στον έμμετρο λόγο, είναι δημιουργία, εφεύρεση, είναι η πρώτη μορφή της τέχνης, που μίλησε

ο άνθρωπος.

Δυο λέξεις κλειδιά στον ορισμό μας, οι οποίες χρήζουν επεξηγήσεων είναι:

Το ιδανικό καλό, που για τον καθένα μας διαφέρει, εξαρτάται από ποια οπτική γωνία το βλέπει κανείς, την καθαρότητα της ψυχής του, καθώς και τη διαύγεια του πνεύματός του.

Τέχνη είναι κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, που οδηγεί στην πραγμάτωση ενός σκοπού. Η τέχνη προέρχεται από το ρήμα τίκτω, που σημαίνει γεννώ, δημιουργώ, μηχανεύομαι, σημαίνει όμως και τεχνική, αλλά και καλλιτεχνική δημιουργία.

Διαφοροποίηση της έννοιας της τέχνης είναι μεταγενέστερη με κριτήριο την ωφελιμότητα

1. Βάναυσες τέχνες ή χειρονακτικές ή βιοτεχνικές ή βιομηχανικές
2. Καλές τέχνες, ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΩΡΑΙΟΥ.

Ο Κάντ θεωρεί τις τέχνες ισοδύναμες και ισόνομες.

Ο Χέγκελ αντίθετα ιεραρχεί αυστηρά τις πέντε μεγαλύτερες τέχνες:

Αρχιτεκτονική, γλυπτική, ζωγραφική, μουσική και ΠΟΙΗΣΗ.

Ο Σοπενχάουερ κατατάσσει τις τέχνες κατά ομόκεντρους κύκλους καταφεύγοντας  σ’ ένα δομικό σχήμα, την αρμονία των σφαιρών.

Ο Πλάτωνας είναι ο πρώτος, που ασχολήθηκε με την έννοια του καλού, με την τέχνη. Γι αυτόν το ωραίο μέσα στη φύση είναι απαράμιλλο. Ο καλλιτέχνης απλώς μιμείται το φυσικό κάλλος. Η τέχνη βρίσκεται στην υπηρεσία της πολιτείας και μπορεί να διαμορφώσει με την παντοδυναμία της, το ήθος των πολιτών ανάλογα με το βλαπτικό ή ωφέλιμο χαρακτήρα της.

Απορρίπτει την τέχνη, που κατεβάζει τους θεούς στο ανθρώπινο επίπεδο.

Δέχεται, ότι η τέχνη δεν έχει σχέση με τη γνώση, αλλά εκφράζει την αλήθεια με το δικό της τρόπο.

Ο καλλιτέχνης έχει ένα είδος ενορατικής γνώσης και μεταφέρει τα μηνύματά, που έλαβε μέσα από την ύλη, τα χρώματα, τους ήχους.

Ο Πλάτωνας θαυμάζει την τέχνη και πολλές φορές την προτιμά από τη γνώση, αν και την θεωρεί κατώτερή της. Η τέχνη πετυχαίνει, αυτό που η γνώση αδυνατεί να φτάσει δηλαδή τη σύλληψη των ιδεών και του θείου.

Η Πλατωνική αισθητική θα σφραγίσει τον προβληματισμό γύρω από το ωραίο της κλασικής και μετακλασικής αρχαιότητας.

Ο Αριστοτέλης θεωρεί το ποιητικό νου, ως μία από τις τρεις διαστάσεις του ανθρώπινου πνεύματος, που ασχολείται με τα ανθρώπινα έργα και εξετάζει τα πράγματα, που κατασκευάζει ο άνθρωπος.

Διακρίνει τις τέχνες σε πρακτικές και πνευματικές.

Ο Αριστοτέλης αν και έγραφε έργα, που αναφέρονται αποκλειστικά σε τομείς της τέχνης, ασχολείται μόνο παρεπιπτόντως  με την τέχνη. Πιστεύει, ότι η τέχνη δε μιμείται απλά την εξωτερική πραγματικότητα, αλλά παρουσιάζει την αλήθεια, την ουσία και το νόημα της ζωής με ένα διαισθητικό και δημιουργικό τρόπο.

Με την τέχνη ο άνθρωπος δημιουργεί τον κόσμο του πνεύματος χρησιμοποιώντας τις μορφές της ζωής, που γνωρίζει με τις αισθήσεις του και τις μετουσιώνει.

Η τέχνη δεν αποτελεί αντικατοπτρισμό της πραγματικότητας, αλλά πνευματική αναγωγή του ανθρώπου σ’ έναν ανώτερο κόσμο.

Η τέχνη για τον Αριστοτέλη έχει σκοπό να ανακουφίσει τον άνθρωπο από το βάρος της ζωής και να του παρουσιάσει μια νέα διάστασή της.

Η ΠΟΙΗΣΗ Ή  Ο ΠΟΙΗΤΙΚΟΣ  ΛΟΓΟΣ έχω την άποψη, πως είναι δώρο Θεού στον άνθρωπο έχει Θεία προέλευση, ως εκ τούτου δεν έχουμε δικαίωμα να γράφουμε ποιήματα και να τα κρατάμε στα συρτάρια μας, αλλά να τα δημοσιεύουμε και να κάνουμε κοινωνούς του πάντες.

Η καλλιτεχνική δημιουργία του κάθε ποιητή διακρίνεται. Για τη μοναδικότητα και εξαρτάται από την καλλιέργεια, που έχει κάνει, τον περίγυρό του, τα ερεθίσματα, που δέχεται, τις συμπεριφορές ανθρώπων και Ανθρώπων, τις επιδράσεις της κοινωνίας στην οποία ζει.

Η δημιουργία του ποιητικού του έργου είναι ΠΡΑΞΗ ΑΠΟΛΥΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ. Στις μέρες μας γίνεται λόγος για στρατευμένη ποίηση για την εξυπηρέτηση κάποιου σκοπού. Έτσι απειλείται η αυτοτέλεια της ΠΟΙΗΣΗΣ, που είναι και πρέπει να παραμείνει  ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΚΦΡΑΣΗΣ.

Για τον ποιητή, στη γραφή ενός ποιήματος απαιτούνται:

Συνεχής προσπάθεια, ένας αγώνας του εσωτερικού του κόσμου, μια πάλη, με πολύ πνευματική ένταση, υπερλειτουργία των αισθήσεων, της αντίληψης, των συναισθημάτων και της αναστάτωσης του συνολικού ψυχισμού του, ζώντας σ’ένα κόσμο ΙΔΕΑΤΟ κατά  τη διάρκεια της γραφής, για να απολαύσει ο ίδιος στο τέλος  τη δημιουργία του ΩΡΑΙΟΥ, μέσα σε πελάγη ευτυχίας και ικανοποίησης.

Γι αυτό τα ποιήματα του κάθε ποιητή είναι ΕΣΩΨΥΧΑ.

Ένα ποίημα, πρέπει να έχει συνέχεια και συνέπεια, ήθος και ύφος, επίπεδα, τα οποία θα εκπέμπουν μηνύματα, με αποδέκτες τους μελετητές, τους ακροατές, την κοινωνία μας. Το βασικώτερο ρόλο στο κελάρυσμα των στίχων παίζουν τα σημεία στίξης, τα οποία πρέπει να τηρούνται με θρησκευτική ευλάβεια. Ένα ποίημα, δε διαβάζεται,αλλά μελετάται ή ΑΠΑΓΓΕΛΛΕΤΑΙ με την ανάλογη ΕΝΤΑΣΗ, ΥΨΟΣ, ΧΡΟΙΑ, ΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟ της φωνής και τήρηση των κανόνων στίξης. Έτσι μόνο θα μπορέσει ο μελετητής, ο ακροατής να μεταφέρει τον εαυτό του στον ιδεατό κόσμο του ποιητή και ν’αφουγκραστεί τα μηνύματά του.

Ανάλογα με το περιεχόμενό τους διακρίνονται σε:

Επικά, λυρικά, διδακτικά, βουκολικά, ελεγείες, ποιήματα σταθερής μορφής, ποιήματα ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΣΤΙΧΟΥ, δημοτικά.

                                                           Αμύνταιο 21 Μαρτίου 2021   

 

 Στις 22-9-1978  ώρα 19 μ.μ. και στην εκπομπή, του Ρ/Σ Μακεδονίας  πνευματική και καλλιτεχνική κίνηση (λογοτεχνία), στη Βόρεια Ελλάδα, ο Λεχοβίτης Τάκης Γκοσιόπουλος, για τους λογοτέχνες Ο ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΧΡΥΣΟΣ, σχολιάζει ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΜΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΑ, που αποτελεί και την επίσημη  είσοδό μου ΣΤΟΝ ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΧΩΡΟ της πατρίδας μας. Ανεπίσημα είμαι από τα γυμνασιακά μου χρόνια. Παραθέτω  αυτούσιο το απόσπασμα της παρουσίασης με τα γράμματα και την υπογραφή  του Τάκη Γκοσιόπουλου (ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΧΡΥΣΟΥ).

Για την παγκόσμια ημέρα της ποίησης 21 ΜΑΡΤΙΟΥ, εύχομαι σε όλες και όλους

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ

Σημείωση lexovitis:

Τάκης Γκοσιόπουλος

Ο Τάκης Π. Γκοσιόπουλος (λογοτεχνικό ψευδώνυμο Στέφανος Χρυσός, γεννήθηκε στο Λέχοβο Φλώρινας το 1909, πέθανε στη Θεσσαλονίκη στις 18 Μαρτίου 2001) ήταν Έλληνας ποιητής, συγγραφέας, αρθρογράφος και κριτικός λογοτεχνίας και τέχνης. Ήταν από τους σημαντικότερους ποιητές της μεταπολεμικής Θεσσαλονίκης.^[4] Έχει επιδείξει σημαντικό έργο στην ανάδειξη των λογοτεχνών στην Βόρεια Ελλάδα και της νεότερης μακεδονικής λογοτεχνικής κληρονομιάς.^[5] Παρόλο που η καταγωγή του ήταν από τη Δυτική Μακεδονία, θεωρούνταν στον καλλιτεχνικό χώρο της Βόρειας Ελλάδας, ως λογοτέχνης της Θεσσαλονίκης.

https://el.wikipedia.org/