ΩΦΕΛΙΜΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ (αν και όχι οφειλόμενη)

Της Σοφίας Ηλιάδου-Τάχου

Κοσμήτορος της  Σχολής Κοινωνικών

 και Ανθρωπιστικών Επιστημών

Του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας 

Προς τον κύριο Ηλία Ιωαννίδη, ερευνητή -τεχνικό,  του «ιστορικού ντοκυμαντέρ «Φλώρινα. Όψεις του 20^ου αιώνα». [1]

Θεωρώ εκ προοιμίου ότι διαβάσατε την ανάρτησή μου εν βρασμώ

ψυχής και για αυτό δεν σας έγινε  κατανοητή, ως προς την ουσία της. Θα προσπαθήσω λοιπόν να αποσαφηνίσω τα επίμαχα σημεία της:

α) Περί της αναφοράς της ανάρτησής μου στο πρόσωπό σας:

Η ανάρτησή μου, που σας στενοχώρησε και πραγματικά λυπάμαι που την εκλάβατε έτσι,  δεν αναφέρεται σε σας, αφού πουθενά δεν υπάρχει το όνομά σας. Απευθύνεται στον ή στην υπεύθυνη πολιτισμού του Δήμου ,ο/ η  οποίος/α  δεν σας ενημέρωσε για την ύπαρξη του Αρχείου Τοπικής Ιστορίας, που υφίσταται στο Εργαστήριο Τοπικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου μας, Πρόεδρος του οποίου είμαι η ίδια, και  στο Ψηφιακό Αποθετήριο του Πανεπιστημίου μας, που  περιλαμβάνει ψηφιοποιημένες όλες τις εργασίες των φοιτητών του Μεταπτυχιακού προγράμματος που επίσης διευθύνω ,τίτλος του οποίου είναι: «Ζητήματα Ιστορίας, Ιστορικής Εκπαίδευσης και Εκπαιδευτικής Πολιτικής», στο οποίο συμμετέχουν 18 Καθηγητές Ιστορίας, από όλα τα ελληνικά πανεπιστήμια και  από την Κύπρο. 

Οι παρατηρήσεις μου αυτές, κακώς θεωρήσατε ότι αναφέρονταν στην αξιοπιστία ή στην ποιότητα της δουλειάς σας. Αντίθετα, ήθελαν να συμβάλλουν,  στην επιτυχία της ενασχόλησής σας με την τοπική ιστορία, για την  οποία, όπως αντιλαμβάνομαι έχετε πολύ γόνιμο ενδιαφέρον.

Επιτρέψτε μου,  να έχω και εγώ, «ακαδημαϊκή αδεία», μετά από 22 βιβλία και 104 άρθρα,  τη δυνατότητα να εφιστώ την προσοχή των νεότερων ερευνητών σε ό,τι εκλαμβάνω ως σημαντικό. Και θέλω να γνωρίζετε καλά ότι ασχολούμαι μόνο με εκείνους που πραγματικά έχουν το ενδιαφέρον, τις δυνάμεις και τις δυνατότητες, για την ιδιαίτερα δύσκολη εμπλοκή τους με την τοπική ιστορία. Αν και δεν είχα εκείνη την ώρα της προβολής την πίστωση χρόνου να παρακολουθήσω τη δουλειά σας-έχω βλέπετε πολλές άλλες εκ των καθηκόντων μου υποχρεώσεις- θεώρησα πως είχα το δικαίωμα να υποβάλλω, με βάση την έγγραφη αναφορά  στο κείμενο της διαφημιστική προβολή του ντοκυμαντέρ σας, κάποια καλοπροαίρετα σχόλια, ως ειδικός στο πεδίο της ιστορίας. Νόμιζα ότι θα μπορούσαν όλα αυτά,  χωρίς ένταση, να  αποτελέσουν αφορμή για διάλογο, όπως είχα μάθει από την  κουλτούρα του πανεπιστημίου, κάτι που δυστυχώς εξελίχτηκε στην εν λόγω  αντιπαράθεση…

β) Περί της αρνητικής μου συμπεριφοράς «όταν με εκτιμούσατε», όπως γράφετε:

Δεν ξέρω ειλικρινά, αν και πότε επιχειρήσατε να με προσεγγίσετε, δεν έχω τίποτα από όσα καταγγελτικά περιγράφετε υπόψη μου. Το προηγούμενο ντοκυμαντέρ σας και η πρόσκληση για την παρακολούθησή του  δεν έφτασαν ποτέ ως εμένα, χωρίς δική μου υπαιτιότητα. Μου διαμηνύθηκε η ύπαρξή του τώρα,   στο πλαίσιο της συζήτησης  που σχετίζεται με την απόφασή σας να διαρρήξετε τις σχέσεις σας με μένα και λυπάμαι πολύ για τα αρνητικά σας συναισθήματα και για τις αδόκητες παρερμηνείες που μου αποδώσατε.

γ) Η σχέση της  δουλειάς σας με την ιστορία και ουδόλως με τη Λαογραφία ή τον λαϊκό πολιτισμό των λαϊκών ανθρώπων αποκλειστικά, (όπως γράφετε, επιτρέψτε μου με μιαδόση «λαϊκισμού»):  

Η σχέση αυτή συνάγεται από την απλή ανάγνωση  του 23^ου Πρακτικού τακτικής συνεδρίασης»  «Δια ζώσης» της Δημαρχιακής Επιτροπής που έλαβε χώρα στις 3 Ιουνίου 2025 (αναρτητέο στο διαδίκτυο, στην διαύγεια) στο πλαίσιο του οποίου με αριθμό 226/2025 αναφέρεται χαρακτηριστικά «Έγκριση εξειδίκευσης πίστωσης μέχρι του ποσού των 2.500 ευρώ για τη δημιουργία κινηματογραφικού ντοκυμαντέρ στο πλαίσιο εκδήλωσης του Δήμου Φλώρινας για την ιστορία της πόλης.

δ) Η χρηματοδότηση και η αμοιβή:

Στο ίδιο έγγραφο η απευθείας ανάθεση αιτιολογείται νόμιμα βέβαια (πρόκειται για ποσό μικρότερο των 3000 ευρώ) ως εξής: «Θα είναι ντοκιμαντέρ που δημιουργείται για την πόλη της Φλώρινας με αναλυτική παρουσίαση των γεγονότων του 20^ου αιώνα και θα μείνει κληρονομιά στις επόμενες γενιές καθώς και ως δώρο του Δήμου Φλώρινας σε επίσημους επισκέπτες ώστε να γνωρίσουν την ιστορία του τόπου μας.

Από το ίδιο πρακτικό πληροφορούμαστε επίσης   ότι δεσμεύτηκε ποσό έως 2.500 ευρώ που θα εισέπραττε ο εκπονητής (ερευνητής, τεχνικός, κινηματογραφιστής)  του ντοκυμαντέρ….

Τελειώνοντας, επισημαίνω ότι δεν έχω αναφέρει τίποτα σχετικά με  την είσπραξη  αυτή στην αρχική μου ανάρτηση, ούτε τώρα θα παραπέμψω σε αυτήν,  γιατί θεωρώ φυσιολογικό ότι η δουλειά πρέπει να αμείβεται. 

ε. Το ζήτημα της παρερμηνείας της ορολογίας:

Έγραψα στο κείμενό μου ότι η ακαδημαϊκή ιστορία χρησιμοποιεί πηγές. Πηγές είναι και οι φωτογραφίες , συμφωνώ. Εκείνο όμως που πραγματικά έχει σημασία είναι η χρήση τους. Για την ακαδημαϊκή ιστορία, οι πηγές χρήζουν ερμηνείας, ένταξης στο ιστορικό πλαίσιο της περιόδου, σύζευξης με το αίτιο και το αιτιατό κλπ. Υπάρχει όμως και η άλλη ιστορία «η Δημόσια Ιστορία», η οποία σχετίζεται με την Κοινωνιολογία και άλλες επιστήμες και αναπαριστά γεγονότα του παρελθόντος, κατασκευάζοντάς το. Αυτό θεώρησα ότι είναι το είδος της ιστορίας που υπηρετήσατε, αφού δημιουργήσατε μια αναπαράσταση του παρελθόντος, κινώντας τα πρόσωπα με τεχνητή νοημοσύνη και υπηρετώντας τη δική σας ανάγνωση της ιστορίας, μέσα από τις επιλογές σας. Αυτό το είδος ιστορίας , τη δημόσια ιστορία υπηρετεί η κινηματογραφική εκδοχή της ιστορίας, η αναπαράσταση των αγαλμάτων, της ζωγραφικής κλπ

Γιατί εκλάβατε αυτή την παρατήρησή μου ως απαξίωση της προσπάθειάς σας; Μήπως επειδή αγνοείτε την ορολογία, το περιεχόμενο των εννοιών και δεν εννοήσατε τι σημαίνουν «οι χρήσεις του παρελθόντος»;

Στ. Περί της χρησιμότητας του ιστορικού δίπλα στον όποιο  κινηματογραφιστή

Το συμπέρασμα όλων αυτών είναι πως η ιστορία είναι επιστήμη, όχι κοινό αγαθό του όποιου φορέα, όπως λέει το καταγγελτικό εναντίον μου κείμενο του Δήμου.

Αν σας βοηθούσε ένας  ιστορικός, τουλάχιστον δεν θα παρεξηγούσατε τις παρατηρήσεις μου. Και δεν θα στενοχωριόσασταν. Γιατί δεν αξιολόγησα πουθενά την ποιότητα της δουλειάς σας αρνητικά.

Ζ. Περί της ερώτησης του Πρύτανη που θα έπρεπε κατά την γνώμη σας να είχε προηγηθεί, στον οποίον θα απευθυνθείτε εσείς να υποβάλλετε ερωτήσεις για τις ενέργειές μου..κλπ.

Η χρήση του πληθυντικού ευγενείας από μέρους μου είναι δεδομένη στα ακαδημαϊκά κείμενα. Γιατί οπωσδήποτε έχω και συναδέλφους ακαδημαϊκούς και μεταπτυχιακούς, με τους οποίους συνεργάζομαι. Γιατί στα πανεπιστήμια τίποτα δεν γίνεται από έναν. Όλα είναι αποτέλεσμα συνεργασίας των πολλαπλών ειδικοτήτων και γνωστικών αντικειμένων. Η έρευνα πάντα προάγεται με συνέργειες.

Και επειδή νομίζετε ότι είμαι δημόσιος υπάλληλος που πρέπει να λογοδοτήσει στον Προϊστάμενό του, και έχετε άγνοια της ακαδημαϊκής δεοντολογίας, φιλικά σας ενημερώνω ότι η σχέση με τον Πρύτανη αφορά την συνεργασία μας στο πεδίο της διοίκησης του ιδρύματος και ότι υπάρχει πάντα η αμοιβαία εκτίμηση. Ο Πρύτανης δεν μπορεί να υπεισέλθει σε θέματα ιστορίας και εγώ σε θέματα της δικής του ειδικότητας.

Σε ό,τι σχετίζεται λοιπόν με μια πιθανή παρέμβασή σας στον πρύτανη, θα σας συμβούλευα να αποφύγετε να εκτεθείτε.

Η. Ακροτελεύτια σχόλια

Κλείνω ευχαριστώντας σας που μου δώσατε την ευκαιρία να σας γνωρίσω. Κρατώ την διάθεσή σας για την τοπική ιστορία και είμαι ανοιχτή σε συνεργασία στο μέλλον.

Δεν πρόκειται όμως σε ό,τι με αφορά να ξαναασχοληθώ με απαντήσεις σε σας, στον Δήμο ή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Γιατί μια τέτοια επιλογή  δίνει τροφή, όπως είδατε, σε κάθε πικραμένο,  να παρέμβει, με ψεύτικα προφιλ και με όπλο την ανωνυμία, σε δικές του «ανώνυμες παρεμβάσεις κακίας», έξω από το θέμα μας.

ΥΓ. Ευχαριστώ και τον απρόσωπο και ανώνυμο κονδυλοφόρο που  πληρώνεται από τον Δήμο και ο οποίος συνέθεσε το Δελτίο τύπου του Δήμου Φλώρινας . Τον ευχαριστώ κυρίως  για την υπόμνηση σε μένα της δεοντολογίας περί της συμπεριφοράς του πανεπιστημιακού δασκάλου. Απορώ  κυρίως  για το πότε πρόλαβε ο γραφέας του κειμένου του Δήμου να αφομοιώσει αυτή την δεοντολογία, αν και δεν έχει διατελέσει ποτέ Καθηγητής ή Καθηγήτρια  ενός Ανωτάτου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος.

ΥΓ2. Με την φράση «Δελτίο τύπου του Δήμου» που περιλαμβάνεται και ως υπογραφή στο κείμενο εναντίον μου  τί «σημαίνεται»; Δελτίο τύπου της Δημοτικής Επιτροπής, Δελτίο τύπου της απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου;

Τι άραγε κρύβεται πίσω από το απρόσωπο της καταγγελτικής αυτής νουθεσίας που απευθύνεται σε μένα; Χωρίς σεβασμό ή αλλιώς  «χωρίς αιδώ»;  

Πρόκειται κατά την γνώμη μου για προσπάθεια λογοκρισίας και φίμωσης ενός  απλού δημότη που ασκεί κριτική, ώστε  να είναι από τούδε θετικός στις όποιες επιλογές και αποφάσεις του «Δήμου» αν δεν θέλει να εισπράττει τέτοια δελτία.

Ευχαριστώ λοιπόν «τον Δήμο», για την τιμή που μου έκανε να ασχοληθεί μαζί μου.

Και δημόσια δηλώνω ότι αυτός ο «Δήμος» δεν έχει πλέον την εξουσιοδότησή μας να ασχοληθεί ως φορέας με την δωρεάν παραχώρηση της εργασίας μας για την «ιστορικοποίηση» των  αρχοντικών του Βαροσίου.

Η «ψηφιακή ξενάγηση» στο παραδοσιακό Βαρόσι  παραπέμπεται εις το

---

[1] Όπως χαρακτηριστικά ανφέρεται στο πρόγραμμα των εκδηλώσεων του Δήμου.