Από δω και από κει: Στα Πευκάκια και στα Λιβάδια VI

 

Οι αμυντιώτες όταν λέμε "πάμε στα Πευκάκια", εννοούμε, πάμε στο αλσύλλιο που  υπάρχει στο τέρμα της οδού Ανδρέα Παπανδρέου,

απέναντι από το Lidl.

Το τεχνητό αυτό άλσος έχει μια μικρή, αλλά, ρομαντική ιστορία. Μας την κληροδότησε ο ευπατρίδης Θεμιστοκλής Γ. Λιάνης με το βιβλίο του ΑΜΥΝΤΑΙΟ (ΜΙΚΡΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ) ΕΚΔΟΣΗ ΠΡΕΣΠΕΣ 1999.

Γράφει, λοιπόν, στις σελ.58-59:

"Ιστορία του Πάρκου των Πεύκων.

Το 1937 ο υποδιευθυντής του υποκαταστήματος της Εθνικής Τράπεζας Κερκύρας, Γ. Θωμόπουλος, μετατίθεται ως Διευθυντής εις το εν Αμύνταιο κατάστημα της Τράπεζας.

Σε μια του περιήγηση στο Κοιμητήριο του Αγίου Νικολάου είδε τάφους πεσόντων κατά το 1912 Κερκυραίων, Δελαπόρτα και τινών άλλων.

Αμέσως επικοινώνησε με τους οικείους και τους παρεκάλεσε να στείλουν 25 πεύκα, εις αντάλλαγμα του επισήμου μνημοσύνου που θα τελούσε ο ίδιος, με συμμετοχή της μουσικής της 9ης Μεραρχίας Κοζάνης και ενώπιον των Τοπικών Αρχών του Αμυνταίου.

Το μνημόσυνο ετελέσθη περί τα τέλη Μαρτίου 1937 στους νότιους υπερκείμενους λόφους του Σωτήρα, παρουσία πολλών ανωτέρων αξιωματικών της 9ης Μεραρχίας, της Στρατιωτικής Μουσικής και των τοπικών αρχών Αμυνταίου εν μέσω συγκινητικής ατμόσφαιρας.

Τη φυτεία των σταλέντων πεύκων στη σημερινή θέση ανέλαβε και εξετέλεσε με ευθύνη του ο Διευθυντής της Εθνικής Τράπεζας κ. Θωμόπουλος, συνεπικουρούμενος μόνον από τους τότε τέσσερις υπαλλήλους Αθ. Κουτσοδήμο, Δ. Ομφαλό, Θεμ. Λιάνη και Μ. Δαλακίδη.

Αργότερα ο φιλοδασικός όμιλος Αμυνταίου  πύκνωσε τα 25 πεύκα και με άλλα."

Έτσι δημιουργήθηκαν τα Πευκάκια.

Η επιλογή της τοποθεσίας για τη δενδροφύτευση δεν ήταν τυχαία. Στη συγκεκριμένη δημοτική, κοινοτική τότε, απλωσιά υπήρχε, υπάρχει και σήμερα, το πρώτο υδραγωγείο της πόλης μας, η στέρνα, όπως το ονομάζαμε εμείς οι περπατητές της δεκαετίας του 1950, του οποίου το πόσιμο νερό προέρχεται από τις πηγές των Πετρών.

Λίγα μέτρα, μάλιστα, πριν από το βορινό πέρασμα σε αυτά υπήρχε βρύση, στην οποία ξεδιψούσαμε ασμένως. Πιο κάτω, προς το Αμύνταιο,  υπήρχαν οι κερασιές του Θωμαΐδη, οι οποίες κάθε Ιούνη ήταν λαχταριστές και τις ...εποφθαλμιούσαμε! Παρακάτω ως τη σιδηροδρομική γραμμή προς την Κοζάνη υπήρχαν αμπέλια και μόνο αμπέλια και ούτε ένα σπίτι.

Η περιοχή ήταν εξοχή και τα Πευκάκια ένα φυσικό τοπόσημο, όπως, εξοχή και τοπόσημο ήταν και τα Λιβάδια.

Μια σημαντική, όμως, διαφορά υπήρχε ανάμεσά τους.

Τα Λιβάδια, σημερινές Εργατικές Κατοικίες ή Οικισμός Ανάληψης, προτού ακόμη κτιστεί εκεί η πρώτη εκκλησία της Αναλήψεως και για αρκετά χρόνια κατόπιν και πριν από τον ερχομό της θεριζοαλωνιστικής μηχανής, της περίφημης κομπίνας, ήταν, εκτός από λιβαδότοπος,  πεδίο, αρένα, αγροτικών ασχολιών.

Εκεί ήταν τα αλώνια.

Εκεί διαδραματιζόταν το τρίτο μέρος της τριλογίας "Αγροτιά", το Αλώνισμα. Τα άλλα δύο είναι η Σπορά και ο Θερισμός.

Εκεί όρθωναν οι πατεράδες μας τις χρυσοκίτρινες θημωνιές, καμωμένες από τα δεμάτια των θερισμένων, με δρεπάνια και κόσες, σιτηρών και που ήταν δεμένα με την παραδοσιακή βαζίτσα, βρεγμένα, δηλαδή, στελέχη βρίζας. Ήταν ακόμη χρόνια χειρωνακτικού θερισμού!

Ήταν χάρμα οφθαλμών, αραδιασμένες καταμεσής των Λιβαδιών, σε παράλληλες σειρές και διαδρόμους προσμένοντας την πατόζα για το αλώνισμα.

Θυμάμαι με ενάργεια την αλωνιστική μηχανή, τη θρυλική πατόζα, της Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών Αμυνταίου και το τρακτέρ με το τεράστιο λουρί, τον ιμάντα, που της έδινε την κίνηση, να αλωνίζει μέρα-νύχτα, για καμιά εβδομάδα, τον μόχθο των σκαπανέων της γεννήτρας γης.

Θυμάμαι, όμως, πιο καθαρά από οτιδήποτε άλλο τις προσδοκίες των ξωμάχων από εκείνες τις θαυμαστές θημωνιές, που μετριούνταν σε τσουβάλια σιτάρι, κριθάρι ή βρόμη που θα μεταφέρονταν στα αμπάρια, με τα κάρα και από κει αργότερα στον μυλωνά για άλεσμα ή στον έμπορο για πούλημα και σε μπάλες ή χύμα άχυρο, που θα γέμιζαν τον αχυρώνα και θα αποτελούσε τη ζωοτροφή στον μακρύ και βαρύ αμυντιώτικο χειμώνα!

Θυμάμαι, όμως, και πόσο συμμεριζόμουν την ανασφάλεια και την αγωνία τους, μην τυχόν καμιά ξαφνική μπόρα τα κάνει όλα μούσκεμα, θημωνιές και προσδοκίες!

Αλλά και πόσοι, στ' αλήθεια, πρώιμοι, ανομολόγητοι παιδικοί έρωτες δεν περιφέρονταν ανάμεσα στις παραμυθένιες, στα παιδικά μας μάτια, θημωνιές, με αφορμή, τάχα μου, το κρυφτό, το κυνηγητό ή τη Νορμανδία;

Πόσες σφετούλκες, πυγολαμπίδες, δε φωτοστόλισαν τα νεανικά, καθαρά μέτωπα κοριτσιών και αγοριών σ' ένα ατελείωτο παιχνίδι αθωότητας και ξεγνοιασιάς;

Αλήθεια πώς αιχμαλωτίζαμε τις σφελτούκες;

Πόσα τραγούδια τριζονιών δεν επένδυσαν μουσικά με τις γήινες, αχαρτογράφητες νότες τους, καθώς έπεφτε το ονειρεμένο σούρουπο, τα θερινά παιξίματα της ανέμελης, ξυπόλυτης, πιτσιρικαρίας της Κάτω Γειτονιάς, εκείνης, που περισσότερο από κάθε άλλη γειτόνευε και είχε σχέση...εξ αίματος με τα Λιβάδια;

Εκεί, στα Λιβάδια, απλώναμε καταγής σ' αλώνι, τον άνηθο και  το γλυκάνισο, σπουδαία, πρώτα, γεωργικά προϊόντα για να τα αποξηράνει ο θεράπων ήλιος του καλοκαιριού και στη συνέχεια ο πατέρας μου να τινάξει τον χρυσοπράσινο καρπό τους, χτυπώντας  τα, κατά χερόβολα, στην εξωτερική καμπύλη επιφάνεια κοφινιού, να τα λιχνίσουμε και να τα σακιάσουμε.

Εκεί δέναμε τα άλογα για να βοσκήσουν, τις ημέρες που είχαν...ρεπό, χωρίς, καμιά ανησυχία για ζωοκλοπή!

Εκεί έστηναν οι Τσιγγάνοι τα τσαντήρια τους ωσάν Βεδουίνοι των ερήμων.

Εκεί, αργότερα, ο Ερμής, η θρυλική ποδοσφαιρική ομάδα του Αμυνταίου, έπαιξε για λίγες χρονιές μπάλα!

Στον αντίποδα τα Πευκάκια ήταν χώρος ...αστικών συνηθειών, πικνίκ κυριών και περιπάτου δημοσίων υπαλλήλων.

Βέβαια υπήρξαν και τοποθεσία εορτασμού της Πρωτομαγιάς για αρκετές αμυντιώτικες παρέες. Πιτσιρικάδες πήγαμε να δούμε πώς γιορτάζουν οι "επίσημοι", ακούσαμε μουσική από χάλκινα και νταούλια, είδαμε χορούς λεβέντικους, συρτούς και μάγκικους, χαζέψαμε εδώ και εκεί και φύγαμε...νηστικοί! Γιώργο, Γιάννη, Αλέκο, Μήτσο να είστε καλά, σας θυμάμαι.

Σαν κύλησαν τα χρόνια έγιναν προορισμός σχολικών εκδρομών και απέκτησαν εξοχικό περίπτερο, το οποίο φιλοξένησε ταυτόχρονα αναψυκτήριο και ταβέρνα.

Εξελίχτηκαν, έτσι, σε πόλο διασκέδασης αμυντιωτών και ξένων.

Γνώρισαν μια περίοδο κινητικότητας, ακμής.

Οι συμμαθητές μου γιορτάσαμε τα τριαντάχρονα της αποφοίτησής μας από το Λύκειο στα "Πευκάκια". Συνεστιάσεις, χοροί και τραπεζώματα διοργανώνονταν εκεί συχνά.

Όμως, ήρθε σε λίγα χρόνια και η παρακμή τους.

Έκλεισε το εξοχικό κέντρο και τα Πευκάκια ρήμαξαν.

Σήμερα η κατάστασή τους είναι άθλια, θλιβερή.

Ευτυχώς, διασώζεται η στέρνα, το υδραγωγείο, ένα κτίσμα των αρχών της δεκαετίας του 1930, με πέτρινες λεπτομέρειες στις όψεις του και την οροφή του στρωμένη με χώμα.

Βαμμένο, όμως, κίτρινο το καθιστά ορισμό της κακογουστιάς.

Μετρημένα στα δάχτυλα του ενός χεριού είναι τα κτήρια του Αμυνταίου, που έχουν την ηλικία του. Ο Άγιος Νικόλαος και το Καμπαναριό του, ο Σιδηροδρομικός Σταθμός και τα κτίρια του, Πόμπα και αποθήκες, το παλιό 1ο Δημοτικό Σχολείο, η εναπομείνουσα περίφραξη του Πάρκου, στον δρόμο της Παρέλασης με τα χαμηλά, κοντά, τσιμεντένια κολονάκια και τους υδροσωλήνες, ο Άγιος Γεώργιος, με εξαίρεση την προσθήκη του, ο παλιός Στρατώνας στο Στρατόπεδο Παπαπέτρου. Δε βλέπω κάποιο άλλο. Εξαίρεση λίγες νεοκλασικές κατοικίες.

 

Καλή Χρονιά!                                                                                                                                   Αμύνταιο.

                 Παραμονή Πρωτοχρονιάς 2026.

Θ. Τραϊανός.